නීට්ෂේගේ මනෝවිද්‍යාව

වෛද්‍ය රුවන් එම් ජයතුංග 

නීට්‍ෂේගේ මනෝ විද්‍යාව රැඩිකල් අභියෝගයකි.  නීට්‍ෂේ මානව මනෝ විද්‍යාව පිළිබඳ ඉතා බහුත්වවාදී දැක්මක් දරයි. නීට්ෂේ ඔහුගේ මනෝ විද්‍යාත්මක ප්‍රවේශය වර්ධනය කළේ Human, All Too Human (1878-80), Dawn (1881) සහ The Gay Science (1882)  යන කෘතීන් මගිනි. නීට්‍ෂේ මනෝ විද්‍යාව "සියලු විද්‍යාවන්හි රැජින" බව විශ්වාස කරයි.  

ආතර් ෂොපන්හෝවර් ගේ The World as Will and Representation (1818) කෘතිය නීට්‍ෂේට විශාල ලෙසින් බලපෑවේය​. ෂොපන්හෝවර් Will (ආශාව / කැමැත්ත) ස්වභාවධර්මය ඉදිරියට ගෙන යන බවත් ස්වභාවධර්මයට වඩා මිනිස් හැසිරීම් වලට බලපාන බවත්, බොහෝ විට අතෘප්තිය ගෙන දෙන බවත් කීවේය​. ලෝකය යනු මමත්වයේ ක්‍රියාකාරී නියෝජනය බව ඔහුගේ අදහස විය​. ඔහු පවසන ලද්දේ සියලු මිනිස් ක්‍රියාවන් මූලික මූලාශ්‍ර තුනකින් පැන නගින බවයි: එනම් මමත්වය, ද්වේෂය සහ අනුකම්පාව වෙති.  ඔහු මානසික රෝග උත්පත්තිය තුළ අවිඥානික මර්දනයේ භූමිකාව ගැන ද අනුමාන කළේය. ඔහුව අශුභවාදයේ දාර්ශනිකයා" සහ "කැමැත්තේ (will) මනෝවිද්‍යාඥයා" ලෙස හඳුන්වන ලදි. නීට්‍ෂේ  ෂොපන්හෝවර් ගේ දැඩි බලපෑමට ලක් විය. ෂොපන්හෝවර් දුක් වේදනා මනුෂ්‍ය පැවැත්ම සමඟ වෙන් කළ නොහැකි ලෙස බැඳී ඇති බව සලකන අතර, නීට්ෂේ දුක් වේදනා මිනිසුන්ගේ පැවැත්මෙන් අවසානයේ ඉවත් කළ හැකි දුර්වලතාවයේ සලකුණක් ලෙස සලකයි. 

නීට්‍ෂේ මනෝ විද්‍යාත්මක තේමාවන් පිලිබඳ උනන්දු විය​. නීට්‍ෂේගේ ලේඛන පුරා ආදරය, අපරාධය, අමනාපය - පළිගැනීමේ ද්වේෂ සහගත ආශාව, වරදකාරිත්වය, තපස්වාදය,  සතුට, සදාචාරය, භාෂාව, විඥානය, තර්කනය, මතකය, චිත්තවේගයන්, සතුට සහ ස්වයං-සාත්‍යකරණය පිළිබඳ සංකල්ප ගැඹුරින් සාකච්චාවට ලක් කොට තිබේ. ඔහු අවිඥානක සහ සවිඤ්ඤාණික මනසේ ස්වභාවය සහ සම්බන්ධතාවයන් පිලිබඳව කතා කරයි.  අමනාපය - පළිගැනීමේ ද්වේෂ සහගත ආශාව - නීට්‍ෂේගේ On the Genealogy of Morals  කෘතියේ ප්‍රධාන භූමිකාවක් ඉටු කරයි.ඔහු Ecce Homo හි ලියන පරිදි - මානව සමාජීයකරණයේ ගමන් මග තුළ පරිණාමය වූ අතර, ඔහු මානව මනෝවිද්‍යාවේ යටි තලය අවිඥාණික ප්‍රේර​ණ (unconscious drives) සහ බලපෑම් මගින් පිහිටුවා ඇති බව දකියි.  

ෆ්‍රෙඩ්‍රික් නීට්‍ෂේ සෑම විටම මනෝ විද්‍යාත්මක අර්ථකථනයන්ට ද්වාර විවෘත කොට ඇත​. නීට්‍ෂේ මනෝ විද්‍යාත්මක පරාවර්තනයන්ට ආරාධනා කරයි. මිනිස් මනස සහ මිනිස් හැසිරීම් පිටුපස ඇති අභිප්‍රේරණ අවබෝධ කර ගැනීම ලෝකය සහ මානව පැවැත්ම අවබෝධ කර ගැනීම සඳහා අත්‍යවශ්‍ය බව ඔහු විශ්වාස කලේය​. තම "Beyond Good and Evil,"කෘතියෙන් නීට්ෂේ තර්ක කරන්නේ සාම්ප්‍රදායික දර්ශනය මානව මනෝභාවය අවබෝධ කර ගැනීමට වඩා වියුක්ත සංකල්ප සහ න්‍යායන් කෙරෙහි දැඩි ලෙස අවධානය යොමු කර ඇති බවයි. එක්තරා ආකාරයකට  නීට්‍ෂේගේ මනෝ විද්‍යාව දාර්ශනික මනෝ විද්‍යාව Philosophical Psychology ලෙස නම් කල හැක​. ඔහුගේ දැක්ම පුළුල් ලෙස මානුෂීය ය. 

නීට්‍ෂේ තමා මනෝවිද්‍යාව භාවිතා කරන පළමු දාර්ශනිකයා බවට ප්‍රකාශ කරයි. ඔහුගේ බොහෝ දාර්ශනික සංකල්ප මනෝවිද්‍යාත්මක සංකල්ප ලෙස සැලකිය හැකිය​. නීට්‍ෂේ ඔහුගේ මනෝවිද්‍යාව ආරම්භ කරන්නේ රැඩිකල් සංකල්පයකිනි. ඔහු Human All Too Human හි පැහැදිලි කරන්නේ “අපට අපව දැන ගැනීමට සෘජු ස්වයං නිරීක්ෂණ ප්‍රමාණවත් නොවේ: අපට ඉතිහාසය අවශ්‍යයි, මන්ද අතීතය අප තුළ රැළි සියයකින් ගලා යයි.”  නීට්‍ෂේගේ මනෝ විද්‍යාව සඳහා වූ කර්තව්‍යය වූයේ, පුද්ගලයා තුළ සිටින  බහුවිධ පුද්ගලයන් ,  බහුවිධ ප්‍රේර​ණ (multiple “drives ) හඳුනා ගැනීමයි.  නීට්‍ෂේට අනුව අපි අපව අර්ථකථනය කරන්නේ අප ජීවත් වන සමාජයෙන් අප ලබා ගත් ජන-මනෝ විද්‍යාත්මක රාමුව හරහාය​.

මනෝ විද්‍යාව සඳහා නීට්‍ෂේගේ දායකත්වය යටපත්වී ඇත​.  20 වැනි සියවසේ මනෝ විද්‍යාවේ දැවැන්තයන් තිදෙනා වන සිග්මන්ඩ් ෆ්‍රොයිඩ්, කාල් ජුං සහ ඇල්ෆ්‍රඩ් ඇඩ්ලර් යන සියල්ලෝම නීට්‍ෂේගේ මනෝ විද්‍යාත්මක තීක්‍ෂ්ණ බුද්ධියෙන් දැඩි ලෙස බලපෑමට ලක්වූවන් වෙති. ෆ්‍රොයිඩ් සම්බන්ධයෙන් ගත් කල, නීට්‍ෂේ ඔහුට  බලපෑම් කොට තිබුනේය​. ෆ්‍රොයිඩ්ගේ ශිෂ්‍යයෙකු වූ කාල් යුං ඔහුගේ මනෝ විද්‍යාත්මක පද්ධතිය නිර්මාණය කරන විට නීට්‍ෂේගේ බලපෑමට ලක් විය. ඇල්ෆ්‍රඩ් ඇඩ්ලර්ගේ පුද්ගල මනෝ විද්‍යාව සඳහා පදනමක් ලෙස නීට්‍ෂේගේ බලයට ඇති කැමැත්ත (will to power) සංකල්පය  භාවිතා කරන ලදී. කාල් රොජර්ස්ගේ මානවවාදී මනෝ විද්‍යාව තුළ නීට්‍ෂේගේ ස්වයං-වීම පිළිබඳ සංකල්පනය (Nietzsche’s conception of self-becoming) ක්‍රියාත්මක වී ඇත. නීට්‍ෂේ පිළිබඳ වැදගත්ම කෘතිවලින් එකක් ලෙස සැලකෙන Walter Kaufmann විසින් ලියන ලද Nietzsche: Philosopher, Psychologist, Antichrist කෘතියේ නීට්ෂේගේ මනෝ විද්‍යාත්මක නැඹුරුව ගැන සඳහන් කරයි.

නීට්‍ෂේ සවිඥානික මානසික තත්ත්වයන් කෙරෙහි දැඩි අවධානයක් යොමු කරයි.  නීට්ෂේ විඥානය (consciousness) හුදු "මතුපිටක්" ලෙස සලකන අතර , ඔහු Ecce Homo හි ලියා ඇති පරිදි - එය මානව සමාජකරණයේ ගමන් මග තුළ පරිණාමය වූ අතර, ඔහු මානව මනෝවිද්‍යාවේ යටි තලය අවිඥානික ධාවකයන් සහ බලපෑම් මගින් පිහිටුවා ඇති බව දකියි.

නීට්‍ෂේන් මනෝ විද්‍යාවට අනුව මිනිසාට  බහුවිධ, ගැටුම්කාරී, අගයන් සහ ආශාවන් ඇත, ඒවා වෙනස් වීමට අඛණ්ඩව විවෘත වේ. ඔහු  පවසන්නේ සියලු ‘සදාචාරාත්මක, ආගමික සහ සෞන්දර්‍යාත්මක සංකල්ප සහ සංවේදනයන්’ ඓතිහාසික ක්‍රියාවලීන් හරහා වර්ධනය වී ඇති බැවින් මනුෂ්‍ය ස්වභාවය පිළිබඳ ‘සදාකාලික කරුණු’ නොමැති බව හඳුනා ගන්නා නව ආකාරයේ ‘ඓතිහාසික දර්ශනයක්’ අවශ්‍ය කෙරෙන බවයි. අපි සියවස් ගණනාවක ආගමේ සහ දර්ශනයේ අගතීන් ඉවත් කර ශරීරයට නිග්‍රහ කිරීම නැවැත්විය යුතු බව ඔහු කීවේය. නීට්‍ෂේගේ චින්තනයේදී අප අවට ලෝකය පරිවර්තනය කරන්නේ කෙසේද යන්න ගැන සිතීම සඳහා විශාල ඇඟවුම් ඇත.

Zarathustra විසින් "The Beast Within" ලෙස නම් කරන ලද, ලිංගිකත්වය සහ ආක්‍රමණශීලීත්වය   මිනිසා තුල පවතියි. මෙම ආවේගයන් සදාචාරයක් විසින් යටපත් කරනු ලැබ ඇත. නීට්‍ෂේ මෙම මර්දනය දුටුවේ විභව ශක්තිය අපතේ යාමක් ලෙසය. නීට්‍ෂේ මනස සැලකුවේ ආවේගයන් ගේ  එකතුවක් ලෙසටය.  ඔබේ ස්වභාවය, සංස්කෘතිය සහ ඓතිහාසික බලවේග විසින් නියම කර ඇති සීමාවන් තුළ ඔබව නිර්මාණය කළ හැකි බව නීට්‍ෂේ  කියයි. නීට්‍ෂේ සෙසු පැවැත්මවාදීන් මෙන් නිදහස් කැමැත්ත  (free will ) විශ්වාස නොකරයි. සරතුස්ට්‍රා හි බලයට ඇති කැමැත්ත තමාව ජය ගැනීමේ කැමැත්ත ලෙස සංකල්පනය කෙරේ. 

මනෝ විද්‍යාව සදාචාරාත්මක අගතීන් සහ භීතීන් තුළ සිරවී ඇත" නීට්‍ෂේ ප්‍රකාශ කරයි.නීට්ෂේ පවසන්නේ මානව හැසිරීම් කෙසේ විය යුතුද යන්න පිළිබඳ අපගේ සදාචාරාත්මක අගතීන් තහවුරු කිරීම සඳහා කරුණු අර්ථකථනය කිරීමට වඩා සදාචාරය යනු කුමක්ද සහ එය විවිධ වටපිටාවේ සහ සංස්කෘතීන් තුළ ක්‍රියාත්මක වන ආකාරය දෙස බැලිය යුතු බවයි.

නීට්‍ෂේගේ දර්ශනය ද්‍රව්‍යවාදී (materialist ) සහ ද්විත්ව විරෝධී ය ( anti-dualist).  නීට්‍ෂේට අනුව  මනස/ශරීර ද්විත්වවාදය යනු (Mind/body dualism) ඕතඩොක්ස් දර්ශනයේ ප්‍රබලම මිථ්‍යාවකි. එය ආත්මය හා මරණින් මතු ලෝකය පිළිබඳ ආගමික සංකල්ප සමඟ ගැඹුරින් සම්බන්ධ වී ඇති අතර, අනෙකුත් ජීව ආකාරවලින් වෙනස් වූ වරප්‍රසාද ලත් ස්ථානයක් මනුෂ්‍යයන් දරන බවට මානවවාදී අදහස්වලට ගැඹුරින් සම්බන්ධ වේ. 

නීට්‍ෂේ සෑම තැනකම ගැටුම් දැකීමට නැඹුරු වන අතර, ඔහු එය ශරීරය තුළ මෙන්ම ශරීර අතර ද දකියි. ඔහු බොහෝ විට ශරීරයක් දකින්නේ ක්‍රීඩා පිටියක් හෝ 'ප්‍රතිවාදියාගේ' යුධ පිටියක් ලෙසිනි. වහලුන්ට ස්වාමිවරුන්ගේ පීඩනයට එරෙහිව විවෘතව ප්‍රකාශ කිරීමට නොහැකි වේ - නමුත් මෙම ආශාවන් පහව යන්නේ නැත. ඒ වෙනුවට, ඔවුන්  ක්‍රියා කරන්නේ පළිගැනීමේ මනඃකල්පිත සහ 'අමනාපයෙන්' 'අභ්‍යන්තර ලෝකයක' ය.  දයානුකම්පාව' යැයි උපකල්පනය කරන ලද ඔහුගේ විග්‍රහයේ දී, නීට්ෂේ සිතන්නේ මා තවත් කෙනෙකුට උපකාර කිරීමට හෝ සමහර විට අනුකම්පා කිරීමට ක්‍රියා කරන විට ඊනියා 'පරාර්ථකාමී' සහ 'අහංකාර' චේතනාවන් සියල්ලම එකට සම්බන්ධ විය හැකි බවයි. සදාචාරාත්මක 'යහපත්කම' සාමාන්‍යයෙන් ආරම්භ වන්නේ කුහක කාර්ය සාධනයක් ලෙසිනි. 

නීට්‍ෂේ සිතන්නේ අපගේ සාරධර්ම, ආශාවන් සහ භාවිතයන් බොහෝ දුරට අප අවට සමාජ ලෝකවල අන් අයගෙන් අනුගත කර ගන්නා බවයි.  ඔහු පවසන්නේ අවිඥානික අනුකරණයට ගැඹුරු මානව ප්‍රවණතාවක් ඇත යන්නයි. එය ළදරු වියේදී ආරම්භ වන නමුත් අපගේ ජීවිත කාලය පුරාම අප සමඟ පවතී. සමාජ රටාවන් අනුකරණය කිරීමෙන්  පසු, අප ඒවා ‘සංස්ථාගත’ කර, පුනරාවර්තනය, පුරුදු කිරීම, කාර්‍ය සාධනය තුළින් ඒවා ‘අපේ ස්වභාවය’ බවට පත් කරමු. 

අනුකූල කණ්ඩායම් තුළ එකට ඇලී සිටීමේ ප්‍රබල මානව ප්‍රවණතාවකි. අපට තනි පුද්ගලයන් විය හැකි බව ඔහු පෙන්වා දෙයි. සම්මතයේ දෘඩ රංචු ජීවිතයෙන් මිදීමට සහ වහල් සදාචාරයේ රෝගී රටාවන්ට අභියෝග කිරීමට පටන් ගන්නා පුද්ගලයෙකු  නව ජීවන මාර්ග නිර්මාණය කිරීමට පටන් ගනී.  බියට පත් අනුකූලවාදීන්ගේ 'රංචු' වෙනුවට, නිදහස් මනසක් බිහි කිරීම ඔහු අවධාරණය කරයි.  නිදහස් ආත්මය සංකීර්ණ රූපයකි. ඔහු නිදහස්, නම්‍යශීලී, නව හැකියාවන් සහ අත්හදා බැලීම් සඳහා විවෘත සහ ඒ සමඟම තමාව නැති කර නොගෙන විනාශ නොවී සිටීමට තරම් ශක්තිමත් සහ ස්ථාවර  බවින් යුක්තය.

නීට්‍ෂේන් කරුණක් නම්, පුද්ගලයෙකු ඉපදෙන්නේ නැත, නමුත් සෑදී ඇත ; an individual is not born but made. මිනිසා  අධිපති ආකෘතීන් තුළ සිරවීමේ අවදානමක් ඇත. ආධිපත්‍යය දරන සහ යටහත් පහත් රටා දෙකම එකම ශරීරය තුළ එකවර පවතිනු ඇත. අපි පුද්ගලයන් බවට පත්විය යුතුය. තවද, එය කොතරම් පරස්පර විරෝධී ලෙස පෙනුනද, පුද්ගලයෙකු වීම අපට තනිවම කළ හැකි දෙයක් නොවේ, එයට සමාජ ක්‍රියාවලීන් ද ඇතුළත් වේ.

පරම්පරා ගණනාවක් පුරා මිනිස් මනෝභාවයන් ආසාදනය වී ඇති බව ඔහු කියයි.  වහල් සදාචාරයේ ව්‍යාධි විද්‍යාව. රාජ්‍යය සහ ක්‍රමානුකූල ආධිපත්‍යය, මිනිසාව  කම්පනයට පත් කරයි.  අපගේ වටිනාකම් සහ ආශාවන් අපව දුර්වල කරන හා වධ දෙන රටාවන්ට විකෘති කරයි 

නීට්‍ෂේ සිතන්නේ මානව ඉතිහාසය පුරා බොහෝ වෙනස් ආචාර ධර්ම වර්ධනය වී ඇති බවයි. නීට්‍ෂේගේ සදාචාරය පිළිබඳ විමර්ශනය ආරම්භ වන්නේ එහි මූලිකම සහ ‘පැරණි’ ස්වරූපයෙනි. චාරිත්‍ර සදාචාරය තුළ මිනිසුන් ගෝත්‍රයේ සිරිත් විරිත්වලට කීකරු වන්නේ 'සම්ප්‍රදාය අණ කරන නිසා' ය. ‘සම්ප්‍රදාය යනු  කෙනෙකුට කීකරු වන ඉහළ අධිකාරියකි. නීට්‍ෂේට අනුව, ප්‍රාග් ඓතිහාසික මානවයන් විශ්වාස කළේ සිරිත් විරිත් පිළිපැදීමට අපොහොසත් වීමෙන් ප්‍රජාවට පැහැදිලි කළ නොහැකි ව්‍යසනයක් ඇති වන බවයි. තවද සිරිත් විරිත් කඩ කළහොත් අනෙක් කණ්ඩායම් සාමාජිකයින්ගෙන් දඬුවම් ලැබෙනු ඇතැයි යන ලෞකික බියක් ඇති විය. අපි හැදී වැඩුණු ගව පට්ටියේ සදාචාරාත්මක නීති නොදැනුවත්වම උරුම කර ගැනීමට, සම්මත කිරීමට සහ ඇතුළත් කිරීමට අපි නැඹුරු වෙමු කියා ඔහු කීවේය. ගෝත්‍රයේ නීතිවලට බිය වීමට හා කීකරු වීමට අප පුහුණු කර ඇත. අවිඥානික අනුකරණය පිලිබද ඔහු අදහස් දක්වයි. 

නීට්‍ෂේ මිනිස් මනස බහුත්වයක්, බද්ධ වූ මනෝවිද්‍යාත්මක ආයතනවල එකතුවක් ලෙස ප්‍රකාශ කළේය නීට්‍ෂේගේ චින්තනයේ මනුෂ්‍යයෙකු පිළිබඳ වඩාත් සාමාන්‍ය චිත්‍රය තනි පුද්ගලයක් නොව ඛේදවාචකයකි. රංචු මානසිකත්වය බහුවිධ බලවේග ආදිය නිසා   මිනිසා බෙදී ගිය, සමහර විට අවුල් සහගත ප්‍රපංචයක් වෙයි.  නීට්‍ෂේට අනුව අප සෑම කෙනෙකුටම ගැඹුරු සහ ස්ථිර ස්වභාවයක් ඇති අතර එමඟින් අපට විය හැක්කේ කවුරුන්ද සහ කුමක් ද යන්න පිළිබඳව නිශ්චිත සීමාවන් පනවා ඇත. අපගේ ස්වභාවය මූර්තිමත් කරනු ලබන්නේ මුල් පෞද්ගලික ජීවිතයේ අත්දැකීම් සහ අපගේ මුතුන් මිත්තන්ගෙන් උරුම වූ ගති ලක්‍ෂණ සහ ආකල්ප මගින් පමණක් නොව,  ඓතිහාසික බලවේගයන් ද  විසිනි. අතීත සංස්කෘතීන්ගේ සම්ප්‍රදායන අප තුළ දිගටම ජීවත් වන අතර, අපගේ මනෝභාවයේ සෑම ආකාරයකම සහ ජීවන ක්‍රමයක අතීතය, කලින් එකිනෙක යාබදව හෝ උඩින් තිබූ සංස්කෘතීන්ගේ අතීතය, දැන් “නූතන ආත්මයන්” අප තුළට ගලා යයි. ගැඹුරු ස්ථරවලින් අපගේ ජීවිතයට සහ අත්දැකීම්වලට බලපෑම් කරයි. සෑම ආකාරයකම  ජීවන රටාවක අතීතය” අප තුළ දිගටම පවතින බැවින්, අප ස්වයං දැනුම ලබා ගැනීමට නම්, ඉතිහාසය පිළිබඳ ක්‍රියාකාරී ගවේෂණයක නිරත විය යුතු බව නීට්‍ෂේ යෝජනා කළේය. 

අතීතය නවීන සංස්කෘතීන් තුළ දිගටම පවතිනවා සේම, මූර්තිමත් මිථ්‍යාවන්, සම්ප්‍රදායන් සහ ආයතන තුළද අපගේ අධ්‍යාත්මය පසුගිය යුගයන් විසින් හැඩගස්වා මූර්තිමත් කර ඇත. අප තුළ දිගටම ජීවත් වන්නේ අතීත සහස්‍ර ගණනාවක සංස්කෘතීන් පමණක් නොවේ. මක්නිසාද යත් අපගේ මනෝභාවයේ ගැඹුරු ස්ථරවල ප්‍රාග් ඓතිහාසික   ආවේගයන් පවතී. ඇතුළත මෘගයා මර්දනය කිරීම  වෙනුවට, පැරණි අතීතයේ විනාශකාරී විය හැකි මෙම ශේෂයන් ගවේෂණය කර හුරුපුරුදු වීමට නීට්ෂේ නිර්දේශ කළේය. ගලා බසින ගංගාවක් එහි ශක්තිය සඳහා යොදා ගත හැකි සේම, අධ්‍යාත්මික නොවන ශිෂ්ටාචාර ස්ථරයන් ද නිසි ලෙස මෙහෙයවමින් සහ නිසි ලෙස හසුරුවන්නේ නම්, ජීවිතය ජීවමාන කළ හැකිය. ““සෘජු ස්වයං නිරීක්‍ෂණය අපට අප ගැනම දැන ගැනීමට ප්‍රමාණවත් නොවේ: අපට ඉතිහාසය අවශ්‍යයි, මන්ද අතීතය අප තුළ රැළි සියයක් තුළ ගලා යයි.” (Human All Too Human) හි ඔහු පවසයි. 

නීට්‍ෂේ ස්වයං-අවබෝධය පිලිබඳව  සැක කරයි.නීට්‍ෂේ සිතන්නේ මිනිසුන්ට එකිනෙකා අනුකරණය කිරීමට ප්‍රබල  ස්වයංක්‍රීය ප්‍රවණතාවක් ඇති බවත්, එසේ කිරීමෙන් එකිනෙකාගේ චිත්තවේගීය තත්ත්‍වයන් සහ ඇගයීම් උකහා ගන්නා බවත් ය.  නීට්‍ෂේ සිතන්නේ, මිනිසුන් ජීවත් වූයේ රංචු සහජ බුද්ධිය සහ සිරිත් විරිත් සදාචාරය විසින් පාලනය කරන ලද ‘මුල් ගෝත්‍රික ප්‍රජාව’  තුළ බවයි. නීට්‍ෂේ  පවසන්නේ ‘සදාචාරය යනු පුද්ගලයා තුළ රංචු සහජ බුද්ධියක් බවය.

පුද්ගල ප්‍රවර්ධනය (personal growth)  නීට්‍ෂේ ගේ මනෝ විද්‍යාව පිළිබිඹු කරයි. Zarathustra" කෘතියේ, "සුපිරි මිනිසාගේ උච්ච අත්දැකීම් සහ ඩයොනිසියානු ආත්මය පිලිබඳව නීට්‍ෂේ පෙන්වා දෙන අතර ඒබහම් මාස්ලෝ ඔහුගේ  The Self-Actualized Man කෘතියේ  පෙන්වන පරිපූර්ණත්වයට පත්වූ  මිනිසාගේ අත්දැකීම් සමග සමපාත වෙයි.  නීට්ෂේ සහ ෆ්‍රොයිඩ් දෙදෙනාම ආක්‍රමණශීලී චින්තකයෝ වෙති.  ෆ්‍රොයිඩ් සහ නීට්‍ෂේ අතර ඇති සම්බන්ධකම් මත, ඔවුන්ගේ පුළුල් පොදු ලක්‍ෂණ පෙන්නුම් කරයි. ආගම සහ දර්ශනය පිළිබඳ විවේචන, සදාචාරයේ පදනම් පිළිබඳ ඔවුන්ගේ ප්‍රශ්න කිරීම්,  සංස්කෘතියේ ස්වභාවය පිළිබඳ ඔවුන්ගේ විමසීම්, මර්දනය සහ උත්කෘෂ්ටත්වය පිළිබඳ ඔවුන්ගේ අර්ථයන් මේ සබැඳිව පෙන්වා දිය හැක.  ෆ්‍රොයිඩ්ගේ සංකල්පවලට සමාන ලෙසට නීට්‍ෂේගේ සංකල්පවලට  අවිඥානික මනස පිළිබඳ සංකල්පය ඇතුළත් වේ. ෆ්‍රොයිඩ්ගේ සමහර මූලික පද නීට්‍ෂේ විසින් භාවිතා කරන ලද ඒවාට සමාන වේ. මේ නයින් නීට්‍ෂේ සහ ෆ්‍රොයිඩ් යන දෙදෙනාම 'ගැඹුරු මනෝ විද්‍යාව' සඳහා කැඳවුම්කරුවෝ වෙති. මේ අනුව නීට්‍ෂේ ,ෆ්‍රොයිඩ්ගේ බුද්ධිමය පූර්වගාමියෙකු ලෙස සඳහන් කල හැකිය​. 

References

Huskinson, L. (2004).  Nietzsche and Jung: the whole self in the union of opposites . London and New York:Routledge.

Katsafanas, P . (2016). The Nietzschean Self: Moral Psychology, Agency, and the Unconscious. Oxford: Oxford University Press.

Lehrer, R. (1995).  Nietzsche ’  s presence in Freud  ’  s life and thought: on the origins of a psychology of dynamicunconscious mental functioning  . Albany: State University of New York Press.

 Leiter, B (2019). Moral Psychology with Nietzsche, Oxford University Press.

Parkes,G.(1994). Composingthesoul:ReachesofNietzsche ’  spsychology .Chicago:UniversityofChicagoPress.

Seung, T. K. (2005). Nietzsche's Epic of the Soul: Thus Spoke Zarathustra. Lanham, MD: Lexington Books.

Stolz,S.A.(2020). Nietzsche’s Psychology of the Self: the Art of Overcoming the Divided Self.  Human Arenas An Interdisciplinary Journal of Psychology, Culture, and Meaning.