Monday, February 22, 2021

මියෙන්මාර් කුමාර

 


 

මියෙන්මාර් කුමාර - උඹ දසයෙක් බං 
ඇයි අර කහ රෙද්දක් පොරවගෙන 
හිටපු එකාව උස්සල පොළවේ ගැහුවේ 
උඹට පොළවේ ගහන්න තිබ්බේ සිස්ටම් එක 
අර උත්තමයගේ ධර්මය විකෘති කරගෙන 
දහම සසරෙන් මිදෙන මාර්ගය වෙනුවට
දහම ආදායම් මාර්ගයක් කරගත් එවුන් 
අහිංසකයන් ගේ ශ්‍රද්ධාව විකුනගෙන කමින් 
මහ රාජලා වගේ කුමාර ජීවිත ගත කරමින් 
කැලෙන් අල්ල ගත්ත උඹලව යදමින් බැඳගෙන කරන
මේ විපරීත සිස්ටම් එක පොළවේ ගැසීම වෙනුවට
උඹ කරේ ඒ සිස්ටම් එකේ ඉන්න එකෙක්ව 
ටාගට් කරගෙන ඌව උස්සලා පොළවේ ගැසීමයි 
ඌව පොළවේ ගැහුවට මියෙන්මාර් කුමාර 
විකෘති සිස්ටම් එක එළිපිටම තාම දුවනවා 
හෙටත් උන් උඹලගේ අම්මලාට වෙඩි තියලා 
පැටව් ටික පැහැර ගෙන උන්ව යදමින් බැඳ 
තමන් ගේ මහේශාක්‍ය බව ප්‍රදර්ශනය කරන්න 
උඹලව එළි පහලියෙම බැඳගෙන ඉන්නවා 
සිස්ටම් එක ප්‍රසිද්ධියේම තාම දුවනවා 
මියෙන්මාර් කුමාර උඹට පුලුවන් නම් 
ඒ පජාත සිස්ටම් එක උස්සලා පොළවේ ගහපන් 
එදාට උඹ පාරිලෙයිය ඇතාටත් වඩා 
උතුම් ඇතෙක් වෙනවා

  

Sunday, February 21, 2021

දොස්තරලා දුක් ගන්නේ ළමුන් හදන්ටා



මා දන්නා වෛද්යවරු බොහෝ දෙනෙකු තමන් ගේ ළමුන් උතුරු ඇමරිකාවේ , එංගලන්තයේ හෝ ඕස්ට්රේලියාවේ විශ්ව විද්යාල වලට යවා ඔවුනට අධ්යාපනය ලබා දෙති. මේ සඳහා අති විශාල මුදලක් යන අතර ඒ සඳහා දෙමාපියන් ඉතා වෙහෙසී වැඩ කරති. සමහරු ඉඩකඩම් ගෙවල් පවා උකස් කොට තිබේ.

මාගේ ගුරුවරයෙකු වූ නාරි හා ප්රසව විශේෂඥ වෛද්යවරයෙකුගේ ළමුන් දෙදෙනෙකු ඕහායෝ ස්ටේට් විශ්ව විද්යාලයේ ඉගෙන ගන්නා අතර ඔහු විශ්රාම ගැනීමෙන් පසුවද උදේ සවස ශල්යකර්ම වල නියැලෙන්නේ ළමුන් ගේ අධ්යාපනයට මුදල් සෙවීමටය. මේ නිසා ඔහු අකළට මහළු වී තිබේ. අවසන් වර ඔහුව හමු වූ විට ඔහු මහළුවී ගොස් ඇති අයුරු දැක මට දුකක් ඇති විය.
මේ අතර මහජන මුදල් හොරකම් කල දේශපාලකයෝ සහ ඇතැම් උසස් රජ්ය නිලධාරීන්ද කූල් එකේ සොරකම් කල ධනය මගින් තම ළමුන් උතුරු ඇමරිකාවේ , එංගලන්තයේ හෝ ඕස්ට්රේලියාවේ විශ්ව විද්යාල වලට යවති. ඔවුන්ට ළමුන් ගේ ගේ අධ්යාපනය සාක්කුවට බරක් නොවේ. ඔවුන් අකළට මහළු නොවෙති.
ලංකාවේ වසර 16ක් වෛද්යවරයෙකු ලෙස සේවය කලද මගේ වේතනය මගින් පමණක්ම මගේ දරුවා උතුරු ඇමරිකාවේ විශ්ව විද්යාලයක අධ්යාපනය සඳහා යැවීමට මට හැකියාවක් නොවීය. සොරකම් කිරීමද මට විකල්පයක් නොවීය. ඒ නිසා මම විදේශගත වූයෙමි. එමගින් ඔහුගේ අධ්යාපනයට වියදම් කිරීමට හැකි මට හැකි විය.
උතුරු ඇමරිකාවේ , එංගලන්තයේ හෝ ඕස්ට්රේලියාවේ විශ්ව විද්යාල වල ආචාර්යවරු ලංකාවට ගෙන්වාගෙන ගුණාත්මක බවෙන් ඉහල, උසස් ශ්රේනිගත කිරීමක් සහිතව පුද්ගලික විශ්ව විද්යාලයක් ලංකාවේ ඇති කරන්නේ නම් උදේ සවස රෝහල් වල වෙහෙස වන මාගේ ගුරුවරයා වැනි වෘත්තිකයන්ට එය සහනයක් වනු ඇත.

Wednesday, February 17, 2021

පශ්චාත් ව්‍යසන ක්ලමථ අක්‍රමතාවය (PTSD)

 



වෛද්‍ය රුවන් එම් ජයතුංග 

පශ්චාත් ව්‍යසන ක්ලමථ අක්‍රමතාවය ( Post-traumatic stress disorder -PTSD)  යනු ක්ලමථ සහ ක්‍ෂිතිමය කම්පන සහගත අත්දැකීමකින් පසුව ආරම්භ වන කාංසා අක්‍රමතාවයකි. මෙම ක්ලමථය ජනනය කරන ක්‍ෂිතිමය සිදුවීම් ස්වාභාවික විපතක්, බරපතල අනතුරක්, ත්‍රස්ත ක්‍රියාවක්, සංග්‍රාමික අත් දැකීමක්, ස්ත්‍රී දූෂණයක් හෝ තර්ජනාත්මක මරණයට නිරාවරණය වීමක් ,  මරණීය රෝගී තත්වයකට මුහුණ දීමක් විය හැකිය.  සරලව දක්වන්නේ නම් පශ්චාත් ව්‍යසන ක්ලමථ අක්‍රමතාවය යනු කම්පන සහගත, බියජනක හෝ භයානක සිදුවීමක් අත්විඳ ඇති සමහර පුද්ගලයින් තුළ වර්ධනය වන ආබාධයකි.  සමහරක් විට ක්‍ෂිතිමය කම්පන සහගත සිදුවීම් පවුලේ සමීප සාමාජිකයෙකුට හෝ සමීප මිතුරෙකුට සිදු වූ බව දැන ගැනීම මතද මෙම කාංසාමය අක්‍රමතාවට ගොදුරු වූවන් සිටිති. කම්පන සහගත සිදුවීමකින් මාසයක් ඇතුළත පශ්චාත් කම්පන ආතති ආබාධ ලක්ෂණ ආරම්භ විය හැකි නමුත් සමහර විට සිදුවීමෙන් වසර ගණනක් යන තුරු රෝග ලක්ෂණ නොපෙන්වයි. මෙම රෝග ලක්ෂණ සමාජ හෝ රැකියා අවස්ථා සහ සබඳතා වල සැලකිය යුතු ගැටළු ඇති කරයි. පශ්චාත් ව්‍යසන ක්ලමථ අක්‍රමතාවය කාංසාමය අක්‍රමතාවක් ( Anxiety Disorder) ලෙසට ඇමරිකානු මනෝචිකිත්සක සංගමය විසින් 1980 දී මානසික ආබාධ පිළිබඳ රෝග විනිශ්චය සහ සංඛ්‍යානමය අත්පොතේ (DSM-III) තුන්වන සංස්කරණයේදී නිල වශයෙන් පිළිගන්නා ලදී.

පශ්චාත් ව්‍යසන ක්ලමථ අක්‍රමතාවය රෝග විනිශ්චය හඳුන්වා දුන් දින සිට, එහි ව්‍යාප්තිය හා එහි පැවැත්ම පිළිබඳව පවා මතභේද පවතී. පශ්චාත් ව්‍යසන ක්ලමථ අක්‍රමතා රෝග ලක්‍ෂණ සාමාන්‍යයෙන් ආරම්භ වන්නේ කම්පන සහගත සිදුවීමෙන් පසු පළමු මාස තුන ඇතුළත වන නමුත් සමහර රෝගීන් තුල ප්‍රමාද වූ ප්‍රතික්‍රියා වාර්තා වී තිබේ. බොහෝ විට පශ්චාත් ව්‍යසන ක්ලමථ අක්‍රමතාවය  කම්පනය ඇති වූ වහාම වර්ධනය වේ. සමහර අවස්ථාවල දී රෝග ලක්‍ෂණ මතු වන්නේ වසර ගනනක් ඇවෑමෙනි. වියපත්වූ දෙවන ලෝක යුද්ධ වෙතරානුවන් තුල ප්‍රමාද වූ පශ්චාත් ව්‍යසන ක්ලමථ අක්‍රමතා රෝග ලක්‍ෂණ වාර්තා වී ඇත. අප විසින් අධ්‍යනයට ලක් කරන ලද එක් සොල්දාදුවෙකුට පශ්චාත් ව්‍යසන ක්ලමථ අක්‍රමතා රෝග ලක්‍ෂණ පහළ වූයේ කම්පන සහගත මූලික සිදුවීමෙන් වසර 13 කට පසුවය.

සමූහ ප්‍රචණ්ඩත්වයට (collective violence) නිරාවරණය වන පුද්ගලයින්ගෙන් සියයට 67 ක් තුල පශ්චාත් ව්‍යසන ක්ලමථ අක්‍රමතාවය වර්ධනය වන බව පෙන්නුම් කර ඇත. සටන් වලට නිරාවරණය වන පුද්ගලයින්ගෙන් 78% ක් පමණ පශ්චාත් ව්‍යසන ක්ලමථ අක්‍රමතාවට ගොදුරු නොවන බව සංඛ්‍යා ලේඛන පෙන්වා දෙයි.  සරණාගත ජනගහනය තුළ පශ්චාත් ව්‍යසන ක්ලමථ අක්‍රමතාවය සඳහා අනුපාත 4% සිට 86% දක්වා පරාසයක පවතී. ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානයේ   මානසික සෞඛ්‍ය සමීක්ෂණ වලින් කරන ලද විශ්ලේෂණයකින්, ආදරණීයයෙකුගේ අනපේක්ෂිත මරණය ගැන දැන ගැනීමෙන් පසු පශ්චාත් ව්‍යසන ක්ලමථ අක්‍රමතාවය වර්ධනය වීමේ 5.2% ක අවදානමක් ඇති බව සොයා ගන්නා ලදී. පිළිකා රෝගයෙන් දිවි ගලවා ගත්  පුද්ගලයින්ගෙන්  22% ක් තුල ජීවිත කාලය පුරාම පශ්චාත් ව්‍යසන ක්ලමථ අක්‍රමතා රෝග ලක්‍ෂණ තිබෙන බව වාර්තා වෙයි. වියට්නාම් යුද ප්‍රවීණයන්ගෙන්  15 % ක් සහ ගල්ෆ් යුද්ධයේ ප්‍රවීණයන්ගෙන්   12 % ක් පමණ පශ්චාත් ව්‍යසන ක්ලමථ අක්‍රමතාවයෙන් පෙලෙන බව හෙලිවී තිබේ. එක්සත් ජනපදයේ මිලියන 8 ක පමණ ජනතාවක් පශ්චාත් ව්‍යසන ක්ලමථ අක්‍රමතාවය සමඟ ජීවත් වෙති. සෑම වසරකම එක්සත් ජනපද වැඩිහිටියන්ගෙන් සියයට 3.5 කට පමණ පශ්චාත් ව්‍යසන ක්ලමථ අක්‍රමතාවයට ගොදුරු වෙයි.  ඇස්තමේන්තු කර ඇති පරිදි පුද්ගලයන් 11 දෙනෙකුගෙන් එක් අයෙකුට ඔවුන්ගේ ජීවිත කාලය තුළ පශ්චාත් ව්‍යසන ක්ලමථ අක්‍රමතාවයේ රෝග නිර්ණයට ලක් වීමට සිදුවේ.  පිරිමින්ට වඩා කාන්තාවන්  තුල පශ්චාත් ව්‍යසන ක්ලමථ අක්‍රමතාවය වර්ධනය වීමේ ඉඩකඩ වැඩිය. ඇමරිකානු මනෝචිකිත්සක සංගමයට (APA) අනුව, කාන්තාවන් තුල පශ්චාත් ව්‍යසන ක්ලමථ අක්‍රමතාව වර්ධනය වීම පිරිමින්ට වඩා දෙගුණයකි. 

 ජානමය හේතූන් මත සමහර පුද්ගලයින්ට අනෙක් අයට වඩා පශ්චාත් ව්‍යසන ක්ලමථ අක්‍රමතාවය වර්ධනය වීමේ ඉඩකඩ වැඩි බව පෙනී ගොස් තිබේ.   පශ්චාත් ව්‍යසන ක්ලමථ අක්‍රමතාවට ගොදුරු වීමේ හැකියාව පාරම්පරික බවට සාධක ඇත.  පශ්චාත් ව්‍යසන ක්ලමථ අක්‍රමතාවය වර්ධනය වීමේ  විචල්‍යතාවයෙන් 30% ක් පමණ සිදුවන්නේ ජානමය හේතූන් මත බව පෙන්වා දී තිබේ.

භීතියේ වඩාත් සුලභ ව්‍යාධි ප්‍රකාශනය වන්නේ පශ්චාත් ව්‍යසන ක්ලමථ අක්‍රමතාවයයි. භීතිය යනු ශරීරයේ සාමාන්‍ය “සටන් කිරීම හෝ පළා යාම ” ප්‍රතිචාරයේ කොටසකි, එය සිදුවිය හැකි අනතුරු වළක්වා ගැනීමට හෝ ප්‍රතිචාර දැක්වීමට මානවයාට උපකාරී වේ. කම්පනයෙන් පසු මිනිසුන්ට විවිධාකාර ප්‍රතික්‍රියා අත්විඳිය හැකි අතර බොහෝ දෙනා කාලයත් සමඟ ඔවුන්ගේ රෝග ලක්‍ෂණ වලින් සුවය ලබති .  නමුත් ජනගහනයේ යම් කොටසක් තුල කම්පන ප්‍රතික්‍රියා අඩු වන්නේ නැත. එවැනි කොටස් තුල  පශ්චාත් ව්‍යසන ක්ලමථ අක්‍රමතාවය වර්ධනය වෙයි.   

පශ්චාත් ව්‍යසන ක්ලමථ අක්‍රමතාවය  මානසික සෞඛ්‍ය ආබාධයකි. ඇතැම් පරියේෂකයන් පෙන්වා දෙන අන්දමට පශ්චාත් ව්‍යසන ක්ලමථ අක්‍රමතාවය යනු ක්‍ෂිතිමය සිදුවීම් වලට නිරාවරණය වීමෙන් පසු මොළයේ සිදුවන රසායනික හා ස්නායු වෙනස්වීම් වලට දක්වන ප්‍රතිචාරයකි.  පශ්චාත් ව්‍යසන ක්ලමථ අක්‍රමතාවය මස්තිෂ්කයේ විවූහාත්මක වෙනස්කම් ඇති කරන බව සොයාගෙන තිබේ. පශ්චාත් ව්‍යසන ක්ලමථ අක්‍රමතා රෝගීන් තුල මොලයේ හිපොකැම්පස් ප්‍රදේශය හැකිළීමකට ලක් වන බව සීටී ස්කෑන් පරීක්‍ෂණ මගින් හෙලිවී තිබේ. (හිපොකැම්පස් යනු මොළයේ සංකීර්ණ ව්‍යුහයක් වන අතර එය  ඉගෙනීම හා මතකය සඳහා එය විශාල කාර්යභාරයක් ඉටු කරයි). 2007 දී කරන ලද අධ්‍යයනයක දී පශ්චාත් ව්‍යසන ක්ලමථ අක්‍රමතාවයෙන් පෙළුණු   වියට්නාම් යුධ සටන් ප්‍රවීණයන් එවැනි රෝග ලක්ෂණ නොමැති ප්‍රවීණයන් හා සසඳන විට ඔවුන්ගේ හිපොකැම්පස් පරිමාවේ 20% ක අඩුවීමක් පෙන්නුම් කරන ලදි. ස්වභාවයෙන්ම මොලයේ හිපොකැම්පස් විවූහයේ අඩු පරිමාවක් තිබීම සහ  ඇමිග්ඩලා සහ මොළයේ කලාපයක් වන  ඉන්සියුලාවේ අධි ක්‍රියාකාරීත්වයක් තිබෙන පුද්ගලයන් තුල පශ්චාත් ව්‍යසන ක්ලමථ අක්‍රමතාවය  වර්ධනය වීමේ හැකියාව වැඩිය.

මිනිස් මොලයේ ඇමිග්ඩලාව චිත්තවේගීය මතකය සමඟ සම්බන්ධ වේ. මෙකී රෝගීන් තුල  ඇමිග්ඩලාව අධික ලෙස ක්‍රියාත්මක වේ. පශ්චාත් ව්‍යසන ක්ලමථ අක්‍රමතා රෝගීන් තුල  අසාමාන්‍ය ලෙස ආතති හෝමෝන (stress homones) තිබිය හැකිය. කම්පන සහගත අත්දැකීම් වලදී, අධික ලෙස ආතති හෝමෝන ස්‍රාවය කිරීම  පශ්චාත් ව්‍යසන ක්ලමථ අක්‍රමතාවය වර්ධනයට ප්‍රධාන සාධකයක් විය හැක.  පශ්චාත් ව්‍යසන ක්ලමථ අක්‍රමතා රෝගීන් තුල කෝටිසෝල් අඩු ස්‍රාවයක් සහ මුත්රා වල කැටෙකොලමයින් අධික ලෙස ස්‍රාවය කරන බව පෙන්නුම් කරයි. තවද ඔවුන් ගේ මොළයේ කැටෙකොලමයින් මට්ටම ඉහළ මට්ටමක පවතී.  (කැටෙකොලමයින් යනු මොනොඇමයින් නියුරෝ ට්‍රාන්ස්මිටරය වන අතර එය මධ්‍යම ස්නායු පද්ධතියේ ස්නායු මොඩියුලේටර ලෙසත් රුධිර සංසරණයේ හෝමෝන ලෙසත් ක්‍රියා කරයි). කෝටිසෝල් සහ පශ්චාත් ව්‍යසන ක්ලමථ අක්‍රමතාවය අතර සබඳතාවක් පවතියි. කෝටිසෝල් යනු ශරීරයේ ප්‍රධාන ආතති හෝමෝනයයි. කෝටිසෝල් මනෝභාවය, අභිප්‍රේරණය සහ බිය පාලනය කිරීමට මොළයේ සමහර කොටස් සමඟ ක්‍රියා කරයි. පරියේෂණ වාර්තා පෙන්වන්නේ ස්වභාවයෙන්ම   අඩු කෝටිසෝල් මට්ටම පුද්ගලයන් පශ්චාත් ව්‍යසන ක්ලමථ අක්‍රමතාවයට ගොදුරු විය හැකි  බවය. සෙරොටොනින් සහ පශ්චාත් ව්‍යසන ක්ලමථ අක්‍රමතාවය අතර ඇති සබඳතාවය පරීක්‍ෂණ මගින් පෙන්වාදී තිබේ.  සෙරොටොනින් යනු මනෝභාවය, යහපැවැත්ම පිළිබඳ හැඟීම් සහ සතුට ස්ථාවර කරන ප්‍රධාන හෝමෝනයයි. මෙම හෝමෝනය   මුළු ශරීරයටම බලපායි. එය මොළයේ සෛල හා අනෙකුත් ස්නායු පද්ධතියේ සෛල එකිනෙකා සමඟ සන්නිවේදනය කිරීමට ඉඩ සලසයි.  මෑතකදී කරන ලද අධ්‍යන වලින් පෙනී ගොස් පශ්චාත් ව්‍යසන ක්ලමථ අක්‍රමතාවයෙන් පෙළෙන පුද්ගලයින් තුල සෙරොටොනින්  අඩු මට්ටමක පවතින බවය . 

පශ්චාත් ව්‍යසන ක්ලමථ අක්‍රමතාවයෙන් පෙළෙන සෑම පුද්ගලයෙකුම භයානක සිදුවීමකට මුහුණ දී නොමැත. ආදරණීයයෙකුගේ හදිසි, අනපේක්ෂිත මරණය වැනි සමහර අත්දැකීම් ද පශ්චාත් ව්‍යසන ක්ලමථ අක්‍රමතාවයට හේතු විය හැක.  එසේම ක්‍ෂිතිමය සහ  භයානක සිදුවීම් අත් දුටු සෑම කෙනෙකු තුලම  පශ්චාත් ව්‍යසන ක්ලමථ අක්‍රමතාවය වර්ධනය නොවන බව මෙහිදී කිව යුතුය. ක්ලමථ සහ ක්‍ෂිතිමය කම්පන සහගත සිදුවීමක් අත්විඳීමෙන් හෝ දැකීමෙන් පසු බොහෝ දෙනෙකු  මානසික ආතතියක් ඇතිවිය  හැකිය.  එය සාමාන්‍යයෙන් කෙටිකාලීන හා තාවකාලික වේ. නමුත් එය දිගින් දිගටම මනස තුල  ප්‍රතිරාව වෙමින් ක්ලමථ සහ කාංසාමය තත්වයක් ඇති කරන්නේ නම් එම තත්වය පශ්චාත් ව්‍යසන ක්ලමථ අක්‍රමතාවය ලෙස හඳුනා ගත හැකිය. මෙම තත්වය මානසික සෞඛ්‍යයට අහිතකර ලෙස බල පවත්වයි. 

පශ්චාත් ව්‍යසන ක්ලමථ අක්‍රමතාවයේ රෝග ලක්‍ෂණයක් ලෙස අධි සුපරීක්‍ෂාකාරිත්වය (hyper arausal)  වින්දිතයා තුල දැකිය හැක. මෙම අධි සුපරීක්‍ෂාකාරිත්වය එක්තරා ආකාරයක පරිනාමීය ආරක්‍ෂක ක්‍රියාවලියකි. මෙමගින් බාහිර පරිසරයෙන් යම්කිසි උපද්‍රවයක් වේදෝ කියා පුද්ගලයාව නිරන්තර පරික්‍ෂාකාරී තත්වයකින් තබා ගනියි. එහෙත් සාමාන්‍ය ජීවිතයේදී මේ ආකාරයෙන් අධි සුපරීක්‍ෂාකාරිත්වය තුල ක්‍රියා කිරීමට යාමේදී වින්දිතයා තුල බොහෝ ගැටළු මතුවේ. ඔහු ජීවත් වන්නේ නිරන්තර බිය සහ සැකයකින් යුතුව සහේතුකව පැහැදිලි කළ නොහැකි බියකිනි. ඔවුන් නිරන්තරයෙන් බාහිර තර්ජන පිලිබඳව අවධානයෙන්  සිටින අතර පහසුවෙන් තැති ගනී.   ඔවුන් ආරක්‍ෂිතව සිටියදී පවා ඔවුන්ට ආතතියක් හෝ අනියත බියක් දැනේ. 

ආගන්තුක හෙවත් තමන් ගේ පාලනයකින් සහ කැමැත්තකින් තොරව ක්ලමථ සහ බිය උපදවන මතකයන් (intrusive memories) සිත තුල නිරන්තරයෙන් ඇති වීම තවත් ලක්‍ෂණයකි. මෙම පීඩාකාරී මතකයන් බොහෝ විට ක්ලමථ සහගත ක්‍ෂිතිමය අත්දැකීම් සමග සම්බන්ධය. උදාහරණයක් ලෙස ඉතා බියකරු වාහන අණතුරකට ලක්වූ පුද්ගලයෙකුට එම බියජනක සිදුවීම් තමන් ගේ පාලනයකින් සහ කැමැත්තකින් තොරව මනසට ගලාගෙන ඒම සිදු විය හැකිය. එම නිසා වින්දිතයා වර්තමානයෙන් මිදී අතීත අමිහිරි සහ බියකරු මතකයන් ඔස්සේ සැරි සරයි. රෝගීන් තුල දැඩි කාංසාව මෙන්ම සිදුවීම පිළිබඳ පාලනය කළ නොහැකි සිතුවිලි ද  ඇතිවේ.  සිත් තැවුලට පත් මතකයන් නිරන්තරයෙන්ම තිබීම රෝගීන් තුල දුක්මුසු ස්වභාවයක් ඇති කරයි.  

සමහර විට ක්‍ෂිතිමය සිද්ධීන් මනස් සෘෂ්ඨීන් ලෙස වින්දිතයා තුල ඇති විය හැක. මෙය Flashbacks ලෙස හැඳින්වේ. එය විචිත්‍රවත්, සංවේදී පුනරාවර්තන අත්දැකීම් සමූහයකි. එය සිදුවීමේදී රෝගීන්ට යථාර්ථය අතර වෙනස හඳුනාගත නොහැකි නිසා කම්පන සහගත අත්දැකීම් නැවත සිදුවෙමින් පවතින බවක් දැනේ. සංග්‍රාමික  පශ්චාත් ව්‍යසන ක්ලමථ අක්‍රමතාවයට ගොදුරු වූ රෝගීන් හට මෙවැනි අවස්ථා වල වෙඩි හඞ ඇසීම මෙන්ම යම් යම් ගන්ධයන් දැනීම ( උදාහරණයක් ලෙස පෙට්‍රල් සුවඳ , වෙඩි බෙහෙත් ගඳ දැනීම) ඇතිවිය හැකිය. ඒවා කෙතරම් සංකීර්ණ විය හැකිද යත්, ඔවුන් කම්පන සහගත අත්දැකීම් තුල නැවත ජීවත්වන බව හෝ ඒවා ඔවුන්ගේ ඇස් ඉදිරිපිට විද්‍යාමාන වන බව රෝගීන්ට දැනේ.  මේ නිසා ක්‍ෂිතිමය සිදුවීම් නැවතත් පුනර්ජීවනය කරන බවක් වින්දිතයාට හැඟේ. මේ නිසා වින්දිතයන් තුල පහසුවෙන් තැති ගැනීම නොසන්සුන් බවකින් යුක්ත වීම දකින්නට තිබේ.  

බොහෝ විට පශ්චාත් ව්‍යසන ක්ලමථ අක්‍රමතාවය විසින් මතු කරන මනස් සෘෂ්ඨීන් භින්නෝන්මාදය විසින් ඇති කරන මනෝ භ්‍රාන්තීන් (hallucinations) ලෙස වරදවා වටහා ගත හැකිය. වරක් මනෝ වෛද්‍ය මහාචාර්‍ය අශෝක කුරුප්පු ආරච්චි මහතා විසින් හෙලිකොප්ටර වල අවරපෙති නාදය ඇසුනු  සොල්දාදුවෙකු භින්නෝන්මාදයෙන් පෙලෙන බවට රෝග නිර්නය කරන ලදි. නමුත් පසුව සිදු කරන ලද පසු විපරම් වලදී සනාත වූයේ මෙම රෝගියා භින්නෝන්මාදයෙන් නොව පශ්චාත් ව්‍යසන ක්ලමථ අක්‍රමතාවයෙන් පෙළුණු බවය. ඔහුට ඇසුනු හෙලිකොප්ටර වල අවරපෙති නාදය මනෝ භ්‍රාන්තියක් නොව පශ්චාත් ව්‍යසන ක්ලමථ අක්‍රමතාවය විසින් මතු කරන මනස් සෘෂ්ඨීයක් බව පසුව සනාත විය. පරියේෂක කෙස්ලර් විසින් පෙන්වා දෙන පරිදි පශ්චාත් ව්‍යසන ක්ලමථ අක්‍රමතාවයෙන් පෙලෙන රෝගීන් ගෙන් 16% මානසික ව්‍යාධී (psychotic ) ලක්‍ෂණ පෙන්නුම් කල හැක. එම නිසා පශ්චාත් ව්‍යසන ක්ලමථ අක්‍රමතාවය බොහෝ විට වරදවා භින්නෝන්මාද ලක්‍ෂණ ලෙස සිතීමේ ඉඩකඩ තිබේ. 

කම්පන සහගත අත්දැකීමකින් පසු බියකරු සිහින හා කාංසාව පිළිබඳ සිහින දැකීම බොහෝ විට සිදුවෙයි. තම ක්ලමථ සහ ක්‍ෂිතිමය කම්පන සහගත අත්දැකීම නිරන්තර බියකරු සිහින මගින් පෙනීම පශ්චාත් ව්‍යසන ක්ලමථ අක්‍රමතාවයෙන් පෙලෙන රෝගීන් අත් විඳිති. වාර්තා වන පරිදි රෝගීන් ගෙන්  71% සිට 96% දක්වා බියකරු සිහින දකිති. නපුරු සිහින යනු කම්පන සහගත අත්දැකීම් තුළින් ශරීරයේ තුලින් මතු වන තීව්‍ර ප්‍රකාශනයක් විය හැක.  නපුරු සිහින මගින් ශරීරයේ කම්පනය සැකසීමේ හැකියාව බිඳ වැටීමක් ද නිරූපණය කළ හැකිය. නිරෝගී මිනිස් ක්‍රියාකාරිත්වයට නින්ද අත්‍යවශ්‍ය වන අතර එය නොමැතිව මොළයට ක්‍රියා කිරීමට හෝ අවශ්‍ය කාර්යයන් සම්පූර්ණ කිරීමට නොහැකිය. රෝගීන් තුල සමස්ත නින්දේ ගුණාත්මක භාවය අඩු වන අතර, නින්දේ වේලාව සැලකිය යුතු ලෙස අඩුවීම සහ රාත්‍රී කාලයේ පිබිදීම වැඩි වේ. නින්ද නොලැබීම නිසා අතිරේක සෞඛ්‍ය අවදානම් රෝගීන් තුල මතු විය හැකිය.  

පරිවර්ජනය හෙවත් මඟහැරීම (avoidance) පශ්චාත් ව්‍යසන ක්ලමථ අක්‍රමතාවයේ තවත් ප්‍රධාන රෝග ලක්‍ෂණයකි. කම්පන සහගත අත්දැකීම් සිහිගන්වන ස්ථාන, සිදුවීම් හෝ වස්තූන් මඟ හැරීම මෙහිදී සිදුවේ. රෝගීන් කම්පන සහගත සිදුවීම ගැන සිතීම හෝ කථා කිරීම වළක්වා ගැනීමට උත්සාහ කිරීම, කම්පන සහගත සිදුවීම  මතක් කරන ස්ථාන, ක්‍රියාකාරකම් හෝ පුද්ගලයින් මග හැරීම සිදු කරති. උදාහරණයක් ලෙස ඩබල් කැබ් රථයක ගමන් කරමින් සිටියදී බිම් බෝම්බයකට අසුවී දිවි ගලවාගත් සොල්දාදුවෙකු  ඩබල් කැබ් රථ වල ගමන් කිරීමට බියක් දැක්වූ අතර ඔහු නිතරම ඩබල් කැබ් රථ මඟ හැරීම කලේය.

පශ්චාත් ව්‍යසන ක්ලමථ අක්‍රමතාවය නිසා සංජානන ප්‍රතිව්‍යුහගතකරණයක් සිදු වෙයි. මේ හේතුවෙන්  අධි කලමථකාරක සිදුවීම් වල වැදගත් කොටස් මතක තබා ගැනීමේ අපහසුතාව සමහරක් රෝගීන් තුල තිබේ.   සමහරක් විට අවරෝධනය (repression) නිසා  අති  ක්ලමථකාරී මතකයන් මතකයෙන් යටපත් වෙයි. පශ්චාත් ව්‍යසන ක්ලමථ අක්‍රමතාවය සහ මතකය (ස්මෘතිය) අතර ගැටළු දැකිය හැක. අප විසින් ප්‍රතිකාර කරල ලද යුද ආතතිය නිසා තීව‍්‍ර පශ්චාත් ව්‍යසන ක්ලමථ අක්‍රමතාවයට ලක්වූ එක් හමුදා නිලධාරියෙකු තමන් යාපනයේ සිට කොලඹ යුද හමුදා රෝහලට ආ අයුරු පිලිබඳව කිසිදු මතකයක් නොවීය. චිත්තවේගයන්, මතකයන් සහ තොරතුරු සැකසීම සඳහා වගකිව යුතු මොළයේ ක්‍ෂේත්‍රයන් එකට බැඳී ඇති හෙයින් පශ්චාත් ව්‍යසන ක්ලමථ අක්‍රමතා රෝගීන් තුළ මතකය පිලිබඳ ගැටළු තිබේ. එසේම අඩු අවධානය (low attention span) සහ අවධානය යොමු කිරීමේ අපහසුතාවයද රෝගීන් තුල බහුලව තිබේ.  අවධානය යොමු කිරීමේ අපහසුතාව  හෝ මතක ශක්තිය නැතිවීම වැනි තත්වයන්  පිලිබඳව ඔවුන් පවසති.  පශ්චාත් ව්‍යසන ක්ලමථ අක්‍රමතාවයෙන් පෙලෙන රෝගීන්ට පසුකාලීන ජීවිතයේ දී ඇල්සයිමර් වර්ධනය වීමට වැඩි ඉඩක් ඇත.

පශ්චාත් ව්‍යසන ක්ලමථ අක්‍රමතා රෝගීන් තුල චිත්තවේගීය හිරිවැටීම (emotional numbing) දක්නට තිබේ. එය කම්පනයට පොදු ප්‍රතික්‍රියාවකි. චිත්තවේගීය හිරිවැටීම දැඩි ආතතියේ රෝග ලක්‍ෂණයක් විය හැකිය. චිත්තවේගීය හිරිවැටීම යනු හැඟීම් වසා දැමීමේ මානසික හා චිත්තවේගීය ක්‍රියාවලියකි.   කම්පනයෙන් දිවි ගලවා ගත් බොහෝ වින්දිතයෝ  ඔවුන්ගේ චිත්තවේගීය අත්දැකීම් වල සීමාවන් (restricted emotions)  වාර්තා කරති.  බොහෝ රෝගීන් සතුට වැනි හැඟීම් හෝ සංවේදනය අත්විඳීමට ඇති නොහැකියාව පිලිබඳව  පවසති.  එක් රෝගියෙකු තමා තුල පවතින හැඟීම් නිර්වින්දනය පැහැදිලි කලේ නෙළුම් කොළයට වැටුනු දිය බිඳක් කොළය නොතෙමා තිබෙන්නාක් මෙන් සතුට සිතේ නොරැඳී තිබෙන බව කියමිනි.

පශ්චාත් ව්‍යසන ක්ලමථ අක්‍රමතා රෝගීන් තුල මනෝභාවයේ ඍණාත්මක වෙනස්කම් දක්නට තිබේ. රෝගීන් තුල පෙර ක්‍රියාකාරකම් කෙරෙහි ඇති උනන්දුව නැතිවීම,  සමාජ හුදකලාව පිළිබඳ හැඟීම් බහුලව තිබේ. ධනාත්මක චිත්තවේගයන් අත්විඳීමේ අපහසුතාව එනම් සතුට හෝ තෘප්තිය වැනි ධනාත්මක හැඟීම් දැනීමේ අපහසුතාව රෝගීන් කෙරෙන් වාර්තාවෙයි. කම්පන සහගත සිදුවීමකට පසු මිනිසුන් තමන්, අන් අය සහ ලෝකය දෙස බලන ආකාරය වෙනස් වෙයි. ඔවුන් ගේ ලෝකාන්වේෂණය ඍණාත්මක මෙන්ම සර්වද්‍යෝෂදර්ශී (cynical ) විය හැකිය. ඔවුන් තුල නිෂේධාත්මක සිතුවිලි වර්ධනය වෙයි. වරදකාරිත්වය, කනස්සල්ල හෝ තමන්ටම දොස් පැවරීම බහුලව සිදුවේ. ඇතැම් රෝගීන් තුල අනාගතය පිළිබඳ බලාපොරොත්තු රහිත බව දක්නට තිබේ.    

කෝපාවිෂ්ට හෝ ආක්‍රමණශීලී හැසිරීම ආවේගශීලීත්වය රෝගීන් ආශ්‍රයෙන් බොහෝ විට දැකිය හැකිය.  කෝපය බොහෝ විට කම්පනයෙන් දිවි ගලවා ගත් වින්දිතයන් ගේ ප්‍රතිචාරයේ විශාල කොටසකි. එය මිනිසුන්ගේ පැවැත්මේ ප්‍රතිචාරයේ මූලික කොටසක් ලෙස පෙන්වා දිය හැකිය. අධික තර්ජනයකට මුහුණ දෙන විට මිනිසුන් බොහෝ විට ප්‍රතිචාර දක්වන්නේ කෝපය වැනි හැඟීම හරහාය. ප්‍රචණ්ඩත්වය එක්තරා ආකාරයක පරිනාමීය ආරක්‍ෂිත ක්‍රියාවලියකි. ප්‍රචණ්ඩකාරී හැසිරීම සහ පශ්චාත් ව්‍යසන ක්ලමථ අක්‍රමතාව ආබාධ අතර ද්විත්ව සම්බන්ධතාවයක් ඇත. එක් අතකින්, ප්‍රචණ්ඩත්වයට නිරාවරණය වීමෙන් පශ්චාත් කම්පන ආතති ආබාධ රෝග ලක්ෂණ ඇති වන අතර අනෙක් පාර්ශවයෙන්  පශ්චාත් ව්‍යසන ක්ලමථ අක්‍රමතාවයේ සමහර රෝග ලක්ෂණ වන්නේ ප්‍රචණ්ඩකාරී හැසිරීම සහ ආක්‍රමණශීලීත්වයයි. සමහරක් රෝගීන් ස්වයං-විනාශකාරී හැසිරීම් වල ස්වරූපයෙන් තම කෝපය තමන් වෙත ප්‍රක්ෂේපණය කර ගනිති. 

පශ්චාත් ව්‍යසන ක්ලමථ අක්‍රමතා රෝගීන්  ආතති හරණ ක්‍රමයක් ලෙස මත්ද්‍රව්‍ය හෝ මත්පැන් දෙසට නැඹුරු වෙති.  රෝගීන් වේදනාව සංසිඳුවීමට හෝ ඔවුන්ගේ ජීවිතවල යම් පාලනයක් ලබා ගැනීමට මාර්ගයක් ලෙස මත්ද්‍රව්‍ය හෝ මත්පැන් වෙත යොමුවනු දක්නට තිබේ. මේ නිසා රෝගී තත්වය තවත් සංකීර්ණ වන අතර අතුරු ආබාධයන් ද ඇතිවේ.  

අවදානම් හෝ විනාශකාරී හැසිරීම් රටාවන් ද රෝගීන් ආශ්‍රයෙන් වාර්තා වී තිබේ. පශ්චාත් ව්‍යසන ක්ලමථ අක්‍රමතාවයෙන් පෙලෙන පුද්ගලයින් තුළ සියදිවි නසා ගැනීමේ අවදානම වැඩි බව අධ්‍යයනවලින් පෙනී යයි. දළ වශයෙන් රෝගීන් ගෙන් 27%   ඔවුන්ගේ ජීවිත කාලය තුළ සියදිවි නසා ගැනීමට උත්සාහ කර ඇති බවට පරියේෂණ වාර්තා පෙන්වා දෙයි. මානසික අවපීඩනය පශ්චාත් ව්‍යසන ක්ලමථ අක්‍රමතාවය සමඟ බෙහෙවින් සමපාත වන අතර එය සියදිවි නසාගැනීමෙන් මරණයට පත්වීමේ ප්‍රබල අවදානම් සාධකයකි. 1994-2006 දක්වා ඩෙන්මාර්කයේ ජාතික සෞඛ්‍ය සේවා සහ සමාජ ලේඛන භාවිතා කරමින් සියළුම සියදිවි නසාගැනීම් පරීක්ෂා කරන ලද අතර, පශ්චාත් ව්‍යසන ක්ලමථ අක්‍රමතාවයෙන් පෙලෙන පුද්ගලයින් සහ පශ්චාත් ව්‍යසන ක්ලමථ අක්‍රමතාවයෙන් නොපෙලෙන පුද්ගලයන් අතර සිය දිවි නසා ගැනීමේ අනුපාතය  5.3 ඉහල බව බව සොයා ගන්නා ලදී.

විඝටන ලක්ෂණ (Dissociation) යනු කම්පනයට පොදු ප්‍රතිචාරයකි. කම්පන සහගත අත්දැකීම් වලට මුහුණ දී ඇති බොහෝ පුද්ගලයින්ට ඔවුන්ගේ අත්දැකීම්වල ප්‍රතිඑලයක් ලෙස බිය, වේදනාව හෝ ශෝකය වැනි හැඟීම් ඇති වූ විට පවා සිදුවූ දේ තාවකාලිකව මතක තබා ගැනීමට නොහැකි බව පෙනී යයි.  එසේම බොහෝ අවස්ථාවන්හිදී, පුද්ගලයා කම්පන සහගත අත්දැකීම් සිහිපත් කරන උත්තේජකවලට මුහුණ දෙන විට   විඝටන ලක්ෂණ අත්විඳියි. 

පශ්චාත් ව්‍යසන ක්ලමථ අක්‍රමතා රෝග විනිශ්චය කිරීම සඳහා හදිසි කම්පන සහගත සිදුවීමක් අවශ්‍ය නමුත් එය ප්‍රමාණවත් නොවේ. රෝග විනිශ්චය සඳහා වන නිර්ණායක මඟින් වින්දිතයාගේ කම්පනය පිළිබඳ සංජානනය මෙන්ම ඊට සම්බන්ධ රෝග ලක්ෂණ වල කාලසීමාව හා බලපෑම, කම්පන සහගත සිදුවීම අඛණ්ඩව නැවත අත්විඳීම, සුපුරුදු ක්‍රියාකාරකම් වලින් වැළකී සිටීම සහ වැඩිවන උද්දීපනයේ රෝග ලක්ෂණ ඇතුළත් වේ. පශ්චාත් ව්‍යසන ක්ලමථ අක්‍රමතාවය රෝග විනිශ්චය කිරීමට නම්, රෝග ලක්ෂණ මාසයකට වඩා වැඩි කාලයක් පැවතිය යුතු අතර සැලකිය යුතු පීඩාවක් හෝ ගැටළු ඇති කළ යුතුය. පශ්චාත් ව්‍යසන ක්ලමථ අක්‍රමතාවය රෝග විනිශ්චය කිරීමට නම්, රෝග ලක්ෂණ මාසයකට වඩා වැඩි කාලයක් පැවතිය යුතු අතර සැලකිය යුතු පීඩාවක් හෝ ගැටළු ඇති කළ යුතුය.  

පශ්චාත් ව්‍යසන ක්ලමථ අක්‍රමතාවය බොහෝ විට රෝගීන්ට සාමාන්‍ය ජීවිතයට පැමිණීම දුෂ්කර කරයි.  පශ්චාත් ව්‍යසන ක්ලමථ අක්‍රමතාවයේ  රෝග ලක්ෂණ පුද්ගලයෙකුගේ පෞද්ගලික චර්යාව වෙනස් කිරීමට හේතු විය හැක. රෝග ලක්ෂණ නිසා පුද්ගලයාට ආතතිය හා කෝපය දැනිය හැකිය. නිදාගැනීම, ආහාර ගැනීම හෝ අවධානය යොමු කිරීම වැනි දෛනික කාර්යයන් කිරීම ඔවුන්ට අපහසු විය හැකිය.  එසේම පශ්චාත් ව්‍යසන ක්ලමථ අක්‍රමතාවය බොහෝ විට මානසික අවපීඩනය, මත්ද්‍රව්‍ය අනිසි භාවිතය හෝ වෙනත් කාංසාව ආබාධවලින් එකක් හෝ වැඩි ගණනක් සමඟ සම්බන්ධ වේ.  පශ්චාත් ව්‍යසන ක්ලමථ අක්‍රමතාවය  තිබීම වෙනත් මානසික සෞඛ්‍ය ගැටලු ඇතිවීමේ අවදානම ද වැඩි කළ හැකිය.

පශ්චාත් ව්‍යසන ක්ලමථ අක්‍රමතාවය සඳහා විවිධ ප්‍රතිකාර ක්‍රම පවතියි. ඒ අතර ප්‍රති විශාද ඖෂධ මෙන්ම නින්ද යාම සඳහා නිර්දේශ කරන ඖෂධ වර්ගද භාවිතා කෙරේ. මනෝ චිකිත්සක ප්‍රතිකාර අතර ප්‍රජානන චර්‍යාත්මක ප්‍රතිකාර (CBT) , පුද්ගල කේන්ද්‍ර ප්‍රතිකාර (Client Centered Therapy) , සාන්දෘෂ්ටික ප්‍රතිකාර ක්‍රම (Existential Therapy) මෙන්ම EMDR මනෝ ප්‍රතිකාරයද භාවිතා කෙරේ.
 
 
මූලාශ්‍රය;

Shell Shock to Palali Syndrome PTSD Sri Lankan Experience - Ruwan M Jayatunge MD- Godage Publication 

Sunday, February 14, 2021

20 වන සියවස සහමුලින්ම වෙනස් කල පුද්ගලයා

20 වන සියවස සහමුලින්ම වෙනස් කල පුද්ගලයා වන්නේ ගවුරීල ප්‍රින්සිප්. සමහර විට ඔබ ගවුරීල ප්‍රින්සිප් කියන්නෙ කවුද කියලා අහලා නැතිව ඇති. ගවුරීල ප්‍රින්සිප් කියන්නේ 1914 දී ඔස්ට්‍රියාවේ ආච් ඩියුක් ෆර්ඩිනන්ඩ්ව සරියේවෝ වලදී  ඝාතනය කල පුද්ගලයා. ඒ නිසා තමයි 1 වන ලෝක යුද්ධය හට ගන්නේ. ඒ නිසා රුසියාවේ සාර් රජ පෙලපත, තුර්කි අධිරාජ්‍ය විනාශ වී ගියා. 1 ලෝක යුද්ධය නිසා 2 ලෝක යුද්ධය ,හිට්ලර් , චර්චිල් , ස්ටාලින් ලා කරළියට ආවා. ගවුරීල ප්‍රින්සිප් අර ඝාතනය නොකලා නම් අපි ලෙනින් , හිට්ලර් , අයිසන්හවර් වගේ චරිත ගැන දන්නෙත් නැතිවෙන්න තිබුනා. ඒ වගේම ලංකාවට නිදහස ලැබෙන එක 1970 වගේ කාලෙක වෙන්නත් තිබුනා. බණ්ඩාරනායක , සේනානානායක යන නම් මිනිසුන් නොදැන ඉන්නත් තිබුනා. එක පුද්ගලයෙකුගේ ක්‍රියාවක් දාම ප්‍රතික්‍රියාවක් ඇති කරමින් ඉතිහාසය වෙනස් කල අයුරු පුදුමයි නේද ?

Saturday, February 13, 2021

ජේ. ආර් ජයවර්ධන විසින් සිදු කල ඉඩම් හොරකම

ජනාධිපති ජේ. ආර් ජයවර්ධන ආණ්ඩු පක්ෂ මන්ත්‍රීවරුන්ට නීතියට හා සම්ප්‍රදායට පටහැනිව රජය සමග වියාපාර කරන්නට ඉඩදුන්නේය.ඔවුන්ට ආදායම් උපයා ගත හැකි රජයේ විවිද බල පත්‍ර ලබා දෙන ලද අතර රජයේ කොන්ත්‍රාත්කරුවන් ලෙස ක්‍රියා කරන්නටද ඉඩ දුන්නේය.ඒ කාලායේදී ලොකුම කොල්ල කෑම් සිදුවී තිබුනේ රජයේ ඉඩම් විෂයේය. පෙර පැවති සිරිමා බණ්ඩාර නායක ආණ්ඩුව විදේශ වතු සමාගම් සතු වතු ඉඩම් රජයට පවරා ගෙන තිබුන අතර ඉඩම් සීමා නීතී යටතේද එම සීමාවට ඉහලින් තිබෙන ඉඩම් රජයට පවරා ගෙන තිබුනි.ඒ ආකාරයට කර තිබුන පවරා ගැනීම් නිසා ඉඩම් ප්‍රතිසංස්කරන කොමිෂම සතුව තිබූ ඉඩම් සන්චිතයේ අක්කර දස ලක්ෂයක් තිබුනි. ජනාධිපති ජයවර්ධන සිය මන්ත්‍රී වරුන්ට එම වතු ඉඩම් කුනු කොල්ලයට අත්පත් කර ගන්නට ඉඩ දුන්නේය. ඒ නිසා ආණ්ඩු පක්ෂයේ බොහෝ මන්ත්‍රීවරුන් ඉඩම් හිමි වැවිලි කරුවන් බවට පත්ව තිබුනි. මෙම ඉඩම් කොල්ලය ආරම්භයේදී එම කොල්ලයට එකතු වීමට මන්ත්‍රීවරුන්ට කිසියම් චකිතයක් වී නම් එය නැති කිරීම පිනිස ජනාධිපති ජයවර්ධනද ඔවුන්ට පෙනෙන ලෙස ඉඩම් කොල්ලයක යෙදු නේය. තමාට තිබු අක්කර 50 ක නිසරු පොල්වත්තක් ඉඩම් ප්‍රතිසංස්කරන කොමිෂමට දී එම කොමිෂම සතුව තිබු සරුම පොල්වත්තෙන් අක්කර 50 ක් තමන් වෙත හිමි කර ගත්තේය. ( Ravaya)

Thursday, February 11, 2021

Whitesnake


"ටික වේලා­ව­කින් අපට විශාල ශබ්ද­යක් ඇහුණා. ඒ ශබ්දය ආවේ ගගේ වතු­රට තද යමක් ස්පර්ශ කළාම ඇති­වන්නා වූ ඝෝෂාව වැනි දෙයක්. ඒ වගේ හතර සැර­යක ඝෝෂා­වක් ආවා. එහෙම ටික වේලා­වක් අපි බලා­ගෙන ඉන්න­කොට උදාර මහ­ත්මයා කර­ඬු­වක් සහි­තව කැලණි නදි­යෙන් ගොඩට ආවා"

Friday, February 5, 2021

"For the first time in Japan Tommy Bolin is gonna sing for ya"-


Tommy Bolin began his career playing lead guitar in local bands around Sioux City, Iowa, before moving to Colorado, where he joined the group Zephyr in 1972. Having much success, he joined the band The James Gang in 1973, recording two hit songs, "Bang!" (1973) and "Miami" (1974). Receiving much acclaim for his talents, he was recruited for session work and was signed by Nemperor Records, releasing his solo album "Teaser" in 1975. That same year, he replaced guitarist Richie Blackmore in the British rock group Deep Purple, playing on their album "Come Taste the Band" and went with the group on a world tour. After Deep Purple disbanded in March 1976, he went back on the road with his solo band and recorded his second album "Private Eyes." His final show was with guitarist Jeff Beck in Miami, Florida, on December 3, 1976, the eve before his death.

Tuesday, February 2, 2021

එරික් ක්ලැප්ටන් ගේ සෙකුරිටියා සමග කොක්කක් දමා ගැනීම​

 


මීට වසර කීපයකට පෙර Madison Square Gardenහි එරික් ක්ලැප්ටන් ගේ සජීව ප්‍රසංගයක් තිබූ අතර ප්‍රසංගයයෙන් පසු එරික් ක්ලැප්ටන් ගේ ටී ෂර්ට් එකක් මිලදී ගැනීම සඳහා මම වේදිකාවට නොදුරින් තිබූ ඔහුගේ සන්නාමය තිබූ තාවකාලික කුටියක් වෙත ගියෙමි. එහිදී එරික් ක්ලැප්ටන් ගේ ආරක්‍ෂකයෙක් මට ඒ අසලට යාමට ඉඩ දුන්නේ නැත​. මේ නිසා මම ඔහු  සමග වචන හරඹයක් කලෙමි.  එරික් ක්ලැප්ටන් ගේ සෙකුරිටියා ඉතා තද ස්ථාවරයක් පෙන්වමින් මට තව පැයක් යන තෙක් එදෙසට යාමට ඉඩ නොදෙන බව කීවේය​. මේ නිසා අපහසුවට පත්වූ මට Stupid..... කියා කියවිනි. මින් උරණ වූ සෙකුරිටියා මාව පසෙකට තල්ලු කිරීම සඳහා ඉදිරියට ආ නමුත් මම ඉක්මනින් පසු පසට ගියෙමි. පසුව රඟහලින් එලියට ආ මට එරික් ක්ලැප්ටන් ගේ ටී ෂර්ට් විකුනන කළු  ජාතිකයෙකු හමු විය​. සාමාන්‍යයෙන් එරික් ක්ලැප්ටන් ගේ ටී ෂර්ට් එකක් $ 50 පමණ වූවද මගේ විශ්මයට මෙන් ඔහු මගෙන් ගත්තේ $ 15 පමණි. පසුව බලන විට මෙම ටී ෂර්ට් ඔරිජිනල් ඒවා නොව අනුකාරක ඒවා බව පසක් විය​. 

Monday, February 1, 2021

වෛද්‍යවරයෙකුගේ සිහි සටහන් - A Review by Dr. Newton Jayawardane FRCS

It is a great privilege to read Dr. Ruwan M Jayatunga’s book-වෛද්‍යවරයෙකුගේ සිහි සටහන්. It gave me enormous pleasure on reading this. There is no doubt he has been very honest in writing the facts. The simple straightforward language he used increases the appetite for reading. There is a lot to learn from this book. His school life is full of all types of boisterous and unfriendly behaviors. Some maybe not socially acceptable. During the teenage period had been an impossible character. At some stage, I was wondering how he escaped public punishment in the school chasing out of the school. He was fortunate to escape them. His teachers were tolerant. Probably they knew the psychology of teenage students and teenage problems. 

Ruwan’s life story as a student is a classic example where the so-called “Hardcore” students can be well-balanced highly qualified professionals in the latter part of their life.! Amidst everything he continued to study and had participated in sports, Scouting, Cadetting. I think these disciplines have given him the strength for his mind and the inner core. There were lots of examples where this was obvious when he went to Russia to do medicine. 

He traveled to so many different countries during their vacation. Further, his batch mates were coming from many countries. They were belonging to different ethnic, religious, social groups. As a result, he was exposed to all environments and more so he has learned to adjust, compromise, and live with them. If our all citizens just follow this we wouldn’t have all the sufferings and the bloodshed in our country.  

Dr. Ruwan M Jayatunge has elaborately described the life of an intern medical officer. How stressful or how difficult they go through this. This the period that they lay a foundation to be a good quality doctor. Having finished the internship successfully he was exposed to other disciplines of medicine. Having had good exposure he has not ignored to write down all the dirty, wrongful unethical things taking place in the medical profession. 

I am much pleased he wrote about the yeomen service done by our nurses, midwives, public health inspectors. Often their work is ignored. They are very important members of the health care team. I use to say even the sanitary worker is a part of my team and he has to be respected. I recall at some stage who greeted me first in the morning when I got down from my car was the hospital scavenger or a disabled sanitary worker who collects all garbage into a cart and taking them for disposal.  

I am much happy he selected his carrier in mental health. He has a much wider knowledge in this field of medicine whereas most of the medical personals do not have much knowledge. In fact due to this knowledge deficiency these patients are not cared for properly. During the Elam war, he was able to detect and treat and so many servicemen who had to develop multiple mental illnesses due to the war.  

During his period as SHO in Obs and Gyne, he has described the drama involved in it so as an anesthetist. He has described very nicely the stresses of these jobs similarly to how they found time to enjoy. This is common to most of doctors but not written about them. 

Nicol Nathan and Sri Lankan Students. Page 848. Here Dr. Ruwan M Jayatunge correctly describes the radical attitude of Sri Lankan university students and the possible causes for them. This is the absolute truth. Youngblood with inner energy prevents them to understand the facts. I like to say a few things here. In the remote villages for poor AL school children, some JVP UV students come and conduct tuition classes. They are free or charge a very nominal amount. If these children were to select to the university they would be handed over to the senior JVP cadres on the campuses. These innocent children do not have any option other than becoming obedient servants of the senior members. 

In the killing of the Samantha Opatha undergraduate inside the Vidyodaya University, the fellow student who led the attack was carrying two mobile phones and giving instructions. A student who was coming from a very poor family had all this wealth but backed by a political party. Analysis and comment about Major General Kamal Gunarthnes's book is a much needy thing. It was very sad to notice human attitude and treatment for the lower ranks by the higher ranks.  

Dr. Ruwan M Jayatunge has well red local and foreign all types of books. As a result, he has acquired a vast knowledge of almost everything I guess!!. This was amply shown right along with this book he quotes various books to show his point. A medical doctor having this type of knowledge is a rare phenomenon and it has to highly commended. 

Further different peoples as well as some highly prominent peoples behavior pattern he analyzed and displayed their psychological status. Consultant Umathuwa. Page 957. I am very impressed with everything he wrote in this paragraph. I must emphasize there are some Consultants who are working in Sri Lanka tirelessly with limited resources. Personally, I am aware of how difficult to get the bear minimal resources for the patients and to the hospital. There are so many red tapes. Having worked at Wathupitiwala base hospital for three months I went to the head office almost begging for the items to the operating theatre. One of the director's reply was “Ayeshe what are you talking. Your predecessor has told us this particular theatre is not suitable to do any surgery. We can not give you anything. After two weeks I returned to the same director with my major operation register and firmly I asked him to take a look at it. He was speechless. All because that dirty surgeon made this an excuse to not to operate but to engage in his private practice in Colombo. He never bothered to plan for a new operating theatre. 

Until I left Wthupitiwala I operated in the same operating theatre of course with some changes. I got a three-phase electricity supply and trip sutures and other facilities I needed. One more incident worth mentioning to show the idiotic stupid behavior of these so-called directors. Even we Sir them they do not know how to talk back with respect to a Consultant. Their language is Ayeshe, You fellow, etc. One day I was operating at the Matara Hospital. Our operating theatre sister came with a stupid director and sister said ‘sir me Colombin awilla apita adu padu monawk thiyanawada kiyala balanna’. We had a very old main headlight in the operating theatre. I have not seen a similar one in any other hospital in Sri Lanka and overseas. It consists of very powerful ordinary bulbs. not LCD or LED. The light could not focus to a point. This headlight can not have any lateral tilt-only raising and lowering was possible. It was with heavyweights balancing over it elevation and lowering of the light as possible. The Biggest problem was no heat filters and as a result, it was very warm under the light. In a few minutes' time my all the clothes got soaked with my own sweat. Surgeon sweating while operating is a real disaster as the patient is having a real danger of getting his wounds infected. Anyway I called this man I told him I request only one item and I explained A to Z about this operating theatre headlight and showed my sweat-soaked body and requested a new light. 

He asked me how long it had been in use. I forwarded the question to my operating theater sister. Her reply was “Visi theis ayruddak thisse apita mathaka kale indala thiyanawa sir. I translated it to English for him to understand better as his mother tongue was not Sinhala. Then hell broke up. This idiot told me “Ayeshe All the surgeons who were here for the last 30 years could operate under this light without any problem. You are the only one who is grumbling” I was so annoyed and told him “There is no point talking to a stupid idiot like you I am wasting my time” and went inside the theater. This man may have considered issuing a much-needed item to a hospital as a personnel favor. Further, this is the only time where they can show their importance to the professionals. 

The current day most of health administrators are consultants in their own discipline. IE Postgraduate degree holders in medical administration. This man did not have any qualifications but his name was linked to many corruptions. Further, as you very clearly pointed out most of these young consultants do not have the maturity and common sense. Some do not even get the patient to narrate his story. Having paid the money and having waited few hours for the consultant to arrive if he cannot spend little time of listening to his agony I feel it is a gross injustice to the patient. 

Some time patient will get a psychological benefit just by releasing his burning mental worries to someone else. Further patients are subjected to unnecessary investigations. Of course, they are the most favored consultants by the private nursing hospitals. They being patronized heavily by them. The consultants who do justice to the patients are not favorable consultants for them. 

 APPHAMIGE DUKA Page 977 It was very sad and heartbroken to read this chapter. I personally felt what was written here was a true story. I know some worse scenarios. GMOA will cover up any dirty game of its membership. All I can say is these culprits and their families will suffer not only during this birth but next births as well. 

Overall Dr. Ruwan M Jayatunga’s book-වෛද්‍යවරයෙකුගේ සිහි සටහන් is a  testimonial of a Sri Lankan Medical Doctor. 

Dr. Newton Jayawardane  MBBS MS FRCS(Eng) - Consultant Surgeon








Find Us On Facebook