දත් දෙකේ මහත්තයා

 

දහම් පාසලේ පාලි ඉගැන්වූ සර්ට කොල්ලන් කීවේ දත් දෙකේ මහත්තයා කියාය​. මේ සර් ගේ මුඛයේ තිබුනේ ඉතා සීමා සහිත දත් ප්‍රමාණයකි. එම නිසා පාලි වචන උච්චාරණය අමුතු හඞක් ගත්තේය​. එසේම පාලි වචන සමග ඛෙටයද සර් ගේ මුඛයෙන් පිටවේ. 

දත් දෙකේ මහත්තයාට කොල්ලන් බිය නොවූවත් කල්දේරා සර්ට බිය වූහ​. කල්දේරා සර් පිට මැද්දට අත්ලෙන් ගුටි දෙන්නේ සුවපත් වෙත්වා කියමිනි. එසේම භාවනා කරන විට කොන්ද කුදුවී තිබුනහොත් කල්දේරා සර් ගෙන් සුවපත් වේවා ආමන්ත්‍රණයක් සමග පිටට පහරක් වදී. එම නිසා කොල්ලන් භාවනාවේදී අවධානය යොමු කලේ ආශ්වාස ප්‍රාශ්වාසයට නොව පිට කොන්දටය​. 

ඒ කාලයේ ගිහියෙකු වූ සෝම හාමුදුරුවන් හෙවත් සෝමරත්න තරුණයා පන්සලේ  නිතරම සිටියේය​. පසුව මෙම සෝමරත්න තරුණයා මහණ වූ බව ලොකු සර් හෙවත් සුවාරිස් මහතා කීවේය​. 

නාරද හාමුදුරුවන්ට කොල්ලන් අතිශයින් ප්‍රිය කලේ උන් වහන්සේ පිටරට ගොස් යළි වඩින විට ඒ කාලයේ බේතකටවත් සොයා ගැනීමට නොතිබුණු ඇපල් මුද්දරප්පලම් ගෙන ඒම නිසාය​. නාරද හාමුදුරුවන් ගේ කාරුණික වත ; කටහඞ මට තවමත් මතකය​. අද කාලයේ මැර භික්‍ෂූන්  පාර පුරා දකින අපට නාරද හාමුදුරුවන් මේ බහු රූ කෝලම් නොදුටුවේ උන්වහන්සේ ගේ පෙර පිණක් නිසා බව සිතේ. යම් ලෙසකින් මේ විච්චූරණ උන්වහන්සේ දුටුවේ නම්   සංවේගයකින් සිත පිරී යනු නිසැකය​. 

අභිධර්මය ඉගැන්වූ සරත් සර් අභිධර්ම චන්ද්‍රිකාව නම් පොත අප ලවා ලියවූයේය​. සර් මේ පොත කියවන විට අපද සෝමනස්ස සහගත සම්ප්‍රයුක්ත සිත යනාදී වශයෙන් ලියා ගත්තෙමු. එහෙත් විභාගයේදී අකුසල් සිත් කීයක් තිබෙන්නෙද කියා ඇසූ විට කිසිවෙකු පිලිතුරු දුන්නේ නැත. 

දත් දෙකේ මහත්තයා අපගේ පන්තියට පැමිණ පාලි භාෂාවේ වැදගත්කම පවසා කක ගග ඝ , තත දද ණ... යනාදී වශයෙන් පාලි භාෂාවේ  අකුරු ශබ්ද කරන අයුරු උගන්වන්නට විය​. බංකු උඩ වාඩිවී සිටි කොල්ලන් පාලි පාඩමට සවන් දුන්නේ පාලි අච්චු පොතෙන් මුහුණු වසාගෙනය​. මෙය දුටු  ප්‍රධාන ආචාර්‍යවරයා " මේ මොන ඉරියව්ද ගුරුවරයා උගන්වන විට ළමයි පොත් වලින් මුහුණු වහගෙන. වහාම පොත් පහළ දාන්න " කියා නියෝග කලේය​. 

එක් සිසුවෙක් අපහසුවෙන් නැගිට " අම්මෝ සර් පොත් වලින් කවර් කලේ නැත්තං පට පට ගාලා මූනට කෙල වදිනවා කියා කීවේය​. එය ඇසූ ප්‍රධාන ආචාර්‍යවරයා කිසිවක් නොකියා යන්නට ගියේය​.