යුද සිරකරුවෙකුගේ කතාව

විශේෂඥ මනෝ වෛද්‍ය  නීල් ප්‍රනාන්දු මහතා විසින් මනෝ ප්‍රතිකාර සඳහා මා වෙත යොමු කරන ලද සෙබලා හිටපු යුද සිරකරුවෙකි. ඔහු 1993 දී එල්.ටී.ටී.ඊ සංවිධානය විසින් වැලිඔය කඳවුරට පහර දීමේදී අල්ලා ගන්න ලද ශ්‍රී ලංකා යුද හමුදාවේ සංඥා බලකායට අයත් සෙබලෙකි. ඔහුව එල්.ටී.ටී.ඊ සංවිධානය විසින් පුරා වසර පහක් සිරගත කොට තබාගන්නා ලදි. එම කාලය පුරා ඔහු විඳි ගැහැට අප්‍රමාණය​.   ඔහු අත් අඩංගුවට පත් වන්නේ යුද ගැටුමකදීය​. ඔහුගේ ඇස් ඉදිරිපිටම කොටින් ඔහුගේ ඉහල නිලධාරියෙකු වූ ලුතිනන්වරයෙකුට උදැල්ලෙන් ගසා ඔහුගේ දෙනෙත් ගලවා මරා දමන ලදි. ඉන්පසු ඇස් බැඳ තුවක්කු මිට වලින් පහර දෙමින් ඔහුව ගෙන යන ලදි. 

මුලින්ම ඔහුව මාස අටක් පමණ කරුවළ සිරමැදිරියක හුදකලා කොට  තැබුවේය​. මෙමගින් සිරකරුවාගේ ජීව විද්‍යාත්මක ඔරලෝසුව කඩනු ලබයි. ඉන්පසු ඔහුට දිවා රාත්‍රී පිළිබඳ සංවේදනය ක්‍රමක් ක්‍රමයෙන්  ක්‍ෂය වේ. මාස අටම ඔහුව ඉතා පීඩාකාරී ඉරියව් වලින් මාංචු දමා තබන ලදි. ඉන්පසු ඔහුව යොමු කරන්නේ ප්‍රශ්න කිරීම් වලටයි.   

මෙම සෙබලා අත් අඩංගුවට ගන්නා අවස්ථාවේ එල්.ටී.ටී.ඊ කේඩරයන්ට අතපසුවීමක් සිදු විය​. මෙම සෙබලා සිටියේ සිවිල් ඇඳුමින් නිසා ඔවුන් සිතන ලද්දේ මොහු  සංඥා බලකායේ උසස් නිලධාරියෙකු කියාය​. එම නිසා මෙම පුද්ගලයා වධයට ලක් කරමින් හමුදාව විසින් සන්නිවේදනයේදී භාවිතා කරන කේත  පිළිබඳ විස්තර මොහුගෙන් අසන ලදි. තමන් සාමාන්‍ය සෙබලෙකු බව පුන පුනා කීවද ටොසී ඔත්තු සේවයේ කාඩරයන් එය විශ්වාස නොකරන ලදි. ඔහුට තව  තව වද දෙමින් ඔවුන් ප්‍රශ්න කලහ​. 

මෙම සෙබලාගේ විස්තර ප්‍රකාශය අනුව  ඔහුගේ ලිංගේන්ද්‍රියට කරන්ට් අල්ලන ලදි . මේ වධ බන්ධනය නිසා ඔහු කිහිප විටක්ම සිහිසන් විය​. එසේම දිනපතා ඔහුට පහර දෙනු ලැබීය​. කිහිප විටක්ම වෙඩි තබා මරා දැමීම සඳහා ගෙන යමින් ඔහු තුල මරණ බිය ඇතිකරවන ලදි. වරක් ඔහු ඉදිරියේ ඊ පී ආර් එල් එෆ් සංවිධානයේ සාමාජිකයෙකු රත්වූ යකඩ වලින්ම මැරෙන තුරු පුළුස්සන ලදි.  එසේම තවත් දෙමල සිරකරුවෙක්ව ඔහුගේ දෑස් ඉදිරිපිට මරා දමන ලදි. 

මෙලෙස බොහෝ කාලයක් ඔහු යුද සිරකරුවෙකු ලෙස දුක් වින්දේය​. අවසානයේදී රතු කුරුස සංවිධානයේ මැදිහත් වීම නිසා ඔහු සාමාන්‍ය සෙබලෙකු බව සනාත විය​. ඉන් පසු තියුණු වධයන් වලට ලක් නොකෙරුනද අවිනිශ්චිත තත්වය​, නිදහස පිලිබඳව කිසි බලාපොරොත්තුවක් නොලැබීම නිසා ඔහු කාංසාවට ලක් විය​. අවසානයේදී වසර පහකට පසුව 1998 දී රතු කුරුස සංවිධානයේ  බලවත් ඉල්ලීම මත මෙම සෙබලාව නිදහස් කරන ලදි. 

නිදහස් වීමෙන් පසු ඔහු තම ඒකකයට ගියේය​. සති දෙකක නිවාඩුවක් ඔහුට දෙන ලදි. කොටි අත් අඩංගුවෙන් නිදහස් වූවද ඔහුගේ සිත බියෙන් පෙලුනි. යළිත් තමන්ව එල්.ටී.ටී.ඊ  සංවිධානය විසින් අල්ලාගනු ඇතැයි අනවතර බියක් ඔහුට ඇති විය​. මේ අතර මීලඟ හමුදා කිර්‍යාන්විතයට යාමට සූදානම් වන ලෙස ඔහුට දන්වන ලදි. තමාගේ අසනීප තත්වය ගැන කීවද ඔහුට සහනයක් නොලැබුනි. එක් උසස් නිලධාරියෙක් ඔහු වියාජ ලෙස රෝගයක් පෙන්වන බව කියා පරුෂ වචනයෙන් බැන ඔහුව දැන් පලාලි වලට යවන බව කියා තර්ජනය කලේය​. 

මේ බලවත් පීඩනය නිසා ඔහුගේ හිස තුල කම්පනය  අධික විය​. හෙතෙම විසංඥව ඇද වැටුනි. සිහිය එන විට ඔහු මනෝ මූල කටහඞ නැතිවීමකට (psychogenic aphonia)  ලක්ව සිටියේය​. ඔහුගේ කථනය අතුරුදහන් විය​. මෙලෙස 1998 සිට 2000 වසර දක්වා ඔහුව  විවිධ පීඩනයන්ට ලක් කෙරුණි. 

2000 වසරේදී යුද හමුදා රෝහලට යොමු කරන ලද මෙම   සෙබලා පශ්චාත් වියසන ක්ලම්ථ අක්‍රමතාවයෙන් (PTSD) පෙලෙන බවට රෝග නිර්ණය කරන ලදි. ඒ වන විට සිහිනෙන් බියවීම , තිගැස්ම , යුද සිරකරුවෙකු ලෙස ගත කල අත්දැකීම්   නිතර ආවර්ජනය වීම , තදබල විශාදිය​, කට හඞ රහිත බව​, ජීවිතාශාවෙන් තොර වීම වැනි ලක්‍ෂණ ඔහු තුලින් දක්නට ලැබුනේය​.විශේෂඥ මනෝ වෛද්‍ය  නීල් ප්‍රනාන්දු මහතාත් මමත් නොකඩවා මෙම රෝගියාට ප්‍රතිකාර කලෙමු. 

මෙම සෙබලා එල්.ටී.ටී.ඊ  සංවිධානය යටතේ යුද සිරකරුවෙකුව සිටි කාලයේ ඔහුට හිමි වැටුප් සහ දීමනා තවමත් ලැබී තිබුනේ නැත​. මා විසින් කරන ලද ඉල්ලීමක් නිසා මේ පිලිබඳව සොයා බැලූ මානුෂික ගුණාංගයන් ගෙන් සපිරි නිලධාරියෙකු වූ බ්‍රිගේඩියර් සිරි රණවීර මහතා (මෙතුමා පසුව ජෙනරාල්වරයෙකු වී විශ්‍රාම ගියේය​) මෙම සෙබලාට හිමි විය යුතු ලක්‍ෂ හතරකට ආසන්න මුදලක් ගෙවනු ලැබීය​. එසේම තවත් යහපත් නිලධාරියෙකු වූ සංඥා බළකායේ බ්‍රිගේඩියර් රොහාන් කඩුවෙල මහතා (මෙතුමාද පසුව ජෙනරාල්වරයෙකු වී විශ්‍රාම ගියේය​)  මෙම සෙබලාට සහන සැලසීමට අපට උපකාර වූයේය​. 

පශ්චාත් වියසන ක්ලම්ථ අක්‍රමතාව නිසා උක්ත සෙබලාගේ කායික මානසික සෞඛ්‍ය පිරිහී තිබුනි. ඔහු යුද ආබාධිතයෙකු  ලෙස සලකා යුද හමුදාවෙන් වැටුප් සහිතව ඉවත් කල යුතු බවට විශේෂඥ මනෝ වෛද්‍ය  නීල් ප්‍රනාන්දු මහතාත් මමත් යුද හමුදා රෝහලේ එවකට සිටි අණදෙන නිලධාරියාගෙන් ඉල්ලා සිටියෙමු. එහෙත් මානසික සෞඛ්‍ය හේතූන් මත මීට ඉහතදී කිසිම සෙබලෙකු යුද ආබාධිතයෙකු  ලෙස සලකා යුද හමුදාවෙන් වැටුප් සහිතව ඉවත් නොකර තිබෙන බව පෙන්වා ඔහු තර්ක කලේය​. ඔහුට අනුව ආබාධිත විය හැක්කේ ශරීරය පමණි. මනස ආබාධිත නොවේ. නමුත් අප අපගේ ඉල්ලීම ඉහලටද යොමු කලෙමු.  හමුදාවේ සෙබලුන් ගේ දුක තේරුම්ගත නොහැකි වූ ඔහු  දිගින් දිගටම ඊට එරෙහි විය. නමුත් අපද සටන් කලෙමු. 

අප සටන් කලේ කිසිම ලාභ ප්‍රයෝජනයක් නොබලා  කිසිම සිවිල් බලයක් නොමැති ඊලාම් යුද්දය නිසා ආබාධිතවූ  දුප්පත් සෙබලෙක් වෙනුවෙනි. අවසානයේදී 2005 වසරේදී මෙම සෙබලාට වැටුප් සහ දීමනා සහිතව හමුදාවෙන් ඉවත් වීමට ඉඩ දීමට ඉඩ ලැබුණි. එය ඊලාම් යුද්දය බලපෑමෙන්  පශ්චාත් වියසන ක්ලමථ අක්‍රමතාවයෙන් (PTSD) මානසිකව ආබාධිත වීම නිසා ඉවත් කල ප්‍රථම සෙබලා විය​.  එය ලංකාවේ මානසික සෞඛ්‍ය සේවයේ සන්ධිස්ථානයකි.     

මෙම ජයග්‍රහනයෙන් පසු අපට විඳින්නට වූ ගැහැට විශාලය​. අණ දෙන නිලධාරියා මාව හමුදා රෝහලේ ශ්‍ල්‍යාගාරයට මාරු කිරීමට තැත් කලේය​. එයට විශේෂඥ මනෝ වෛද්‍ය  නීල් ප්‍රනාන්දු මහතා තදබල ලෙස විරුද්ධ විය​. එසේම මාව සතියට දින දෙකක් රාත්‍රී සේවයට දැම්මේය​. 2002 සිට 2006 දක්වා මම කිසිම අතිකාල දීමනාවක් නොගෙන යුද හමුදා රෝහලේ සේවය කලෙමි. 

සතියට දින දෙකක් රාත්‍රී සේවය කලද මම අතිකාල දීමනා නොගත්තෙමි. තවද ඒ වන විට ලන්ඩන් විශ්ව විද්‍යාලයෙන් මට මනෝ විද්‍යාව සම්බන්ධයෙන් MSc උපාධියකට ඇරයුම් ලැබී තිබුණි. හෙතෙම යටින් එය කඩාකප්පල් කලේය​. මම අධ්‍යන කටයුතු වල​ට ඇමරිකාවට යන විට මගේ වැඩ බැලීමට වෛද්‍යවරයෙක් අවශ්‍ය බවට බල කොට ඇමරිකා ගමනද බකල් කිරීමට උත්සහ ගත්තේය​.  අවසානයේදී මගේ පිහිටට ආවේ කර්නල් වෛද්‍ය ටී. ඒ දයාරත්න මහතාය​. එතුමා " පුතා උඹ ඇමරිකාවේ ගිහින් ඉගනගෙන වරෙන් මම වාට්ටුව බලාගන්නම් " කියා මාව දිරිමත් කලේය.

​කෙසේ නමුත්  විශේෂඥ මනෝ වෛද්‍ය  නීල් ප්‍රනාන්දු මහතාත් මමත් කොලඹ යුද හමුදාවේ 2002 වසරේ සිට අරඹා තිබූ යුද ආතති ප්‍රතිකාර මධ්‍යස්ථානය වසා දැමීමට මෙම නිලධාරියා උත්සුක වූයේය​. වරක් ජෙනරාල් වෛද්‍ය තිලක් ජයවීර මට කැඳවීමක් කලේය . අණ දෙන නිලධාරියා ඔබට අනවතරයේ කරන හිරිහැර මම දනිමි කියා ඔහු කීය​.  මම කිසිවක් නොකීවෙමි. 

යුද ආතති ප්‍රතිකාර මධ්‍යස්ථානය වසා දැමීමට උක්ත නිලධාරියාට ස්වර්ණමය අවස්ථාවක් උදා විය​. ඒ හමුදාපති සරත් ෆොන්සේකාට හමුදා මූලස්ථානයේ එල්ල වූ මරාගෙන මැරෙන බෝම්බ ප්‍රහාරයත් සමග හමුදා රෝහල නාරාහේන්පිටට ගෙන යනු ලැබීය​. ඒ සමගම ඒ පිට දමා යුද ආතති ප්‍රතිකාර මධ්‍යස්ථානය වසා දැමින​. යුද ආතති ප්‍රතිකාර මධ්‍යස්ථානය නාරාහේන්පිට ස්ථාපිත කිරීම වැලැක්වීම සඳහා ඔහු සියළු දේ කලේය​. එසේම වෛද්‍ය නීල් ප්‍රනාන්දු විසින් කල සේවයට කිසිදු ස්තූති කිරීමක්වත්  නොකොට ඔහුට යන්නට දුන්නේය​. 

මෙම පුද්ගලයා සමග සීමාවාසික පුහුණුවේ නිරතවූ වෛද්‍යවරයෙකු පැවසූ පරිදි ඔහු එන්නේ ඉතාම ආර්ථික වශයෙන් දුෂ්කර පවුලකිනි. එසේම කුල පීඩනය නිසාම ඔහු තම ගමෙන් ද කොන් වූ අයෙකි . මේ හේතු නිසා හමුදාවට බැඳී තමට කිසිදා නොතිබූ ගරුත්වය සොයාගෙන යයි. අහේතුවකට මෙන් මෙවැනි සමාජ දුෂ්කරතා වලට මුහුණ දුන් පුද්ගලයෝ බොහෝ විට සමාජ සාධාරණතාව වෙනුවට පෙනී සිටින්නේ තමන් ගේ උදර පෝෂණය වෙනුවෙනි.  එසේම තමා අයත් වූ පන්තියේ මිනිසුන් කෙරෙහි පසුකාලීනව (පන්තිය මාරු කිරීමෙන් පසුව​) කිසිම සංවේදිතාවක් නොදක්වති. මොවුන් නරුම මිනිසුන් ලෙස මම දකිමි. මේ හේතුව නිසාදෝ අතීතයේ සුද්දා නිලධාරීන් ලෙස හමුදාවට බඳවා ගත්තේ තම ප්ලැටූනයට මසක් පුරා තම වියදමින් කෑම දීමට හැකියාවක් තිබෙන ප්‍රදේශයේ වැදගත්කමක් දැරුවා වූ පුද්ගලයන්‍ය​. වැඩවසම් චින්තනයක් ලෙස මෙය නිර්වචනය කල හැකි වූවද පසු කාලීනව හමුදාවේ ලී පවා හොරකම් කල නිලධාරීන් දකින විට සුද්දා නිවැරදි බව සිතේ. 

යුද ආතති ප්‍රතිකාර මධ්‍යස්ථානය වසා දැමීම නිසා මේ වන තෙක් දළ වශයෙන් සොල්දාදුවන් 400 කට ආසන්න සංඛ්‍යාවක් දිවි නසාගෙන තිබේ. එසේම  යුද කම්පනය නිසා නිරවුල් මනසකින් තොරව අපරාධ  කිරීම නිසා පෝරකය දෙස බලා සිටින සොල්දාදුවන් ද මෙම ප්‍රතිකාර මධ්‍යස්ථානය  වැසුනු නිසා ප්‍රතිකාර අහිමි වූ පිරිසක් වෙති. ඔවුන් ද යුද්දයේ වින්දිතයන් ය. මේ සමාජ වියසන ගැන මෙම නිලධාරියා නිහඞය​. මෙම කරුණු ඕනෑම උසාවියක වාද කිරීමට මම  බිය නොවෙමි.  

අවසානයේදී  දුප්පත් සෙබලෙකුට පිහිට වීම නිසා අපට අහිමි වූ දේ බොහෝ වෙතත් මම එම ක්‍රියාව ගැන පසු නොතැවෙමි. යුද්ධය නිසා මානසික වශයෙන් ආබාධිත වූ විශාල දුක් කන්දරාවක් විඳි ශ්‍රී ලංකා යුද හමුදාවේ සංඥා බලකායට අයත් පුෂ්පකුමාර නම් මෙම සෙබලා දැන් අවම වශයෙන් කාටත් අත නොපා ජීවත් වේ. එය විශේෂඥ මනෝ වෛද්‍ය  නීල් ප්‍රනාන්දු මහතා සහ මා විසින් කල සද් ක්‍රියාවකි. එසේම එය මට විශාල සතුටක් ගෙන දෙයි. 

වෛද්‍ය රුවන් එම් ජයතුංග