Interview with Dr. Ruwan M. Jayatunge by Jaffna Monitor News Magazine, on War Trauma in Post-War Sri Lanka (June 2025)

 

Dr. Ruwan M. Jayatunge is a Sri Lankan-born medical doctor and mental health professional whose work has spanned continents and conflict zones. A former commissioned officer in the Sri Lankan Army, he treated soldiers at the Colombo Military Hospital, becoming one of the first in the country to study and document the psychosocial effects of PTSD. With advanced training in psychiatry, trauma-informed therapy, addiction psychology, and neuropsychology from institutions in Canada, the UK, and the USA. Dr. Jayatunge brings a rare blend of field experience and academic insight. He holds a PhD in psychology and has authored numerous books and peer-reviewed articles in collaboration with global experts, including Prof. Daya Somasundaram (University of Jaffna) Professor  Bou Khalil ( an academic researcher from University of Balamand)  Dr. Marina Stal ( Columbia University  New York USA), Professor Mieczyslaw Pokorski ( Opole University) and Dr. Neil Fernando (General Sir John Kotelawala Defence University). Dr. Jayatunge continues to lecture globally on war trauma, PTSD, and healing.

Do you feel the state and public health system adequately responded to the civilian mental health crisis following the war? What, in your opinion, could have been done differently?

Unfortunately, the state and public health system failed to adequately address the mental health crisis that emerged from the armed conflict. A significant number of psychological casualties remain—among military personnel, former LTTE members, and civilians alike. Many trauma-related psychological wounds remain unhealed, undiagnosed, and untreated. Our society continues to bear the deep scars of war trauma, which manifest in various forms such as self-harm, social unrest, crime, child abuse, domestic violence, substance addiction, and political violence. These are not isolated issues—they are symptoms of a society grappling with unresolved psychological pain. We are living in a traumatized society that urgently needs healing, structured psychosocial support, and genuine reconciliation.

Is there sufficient mental health support for trauma victims today in government hospitals and public clinics in conflict-affected areas?

There is a prevailing notion among authorities that the armed conflict ended in 2009, and therefore, there is no longer a need to address war-related issues. This mindset has led to a convenient forgetting of the psychological and social consequences of the war. However, the reality is quite different. We are still not providing adequate support or treatment for war victims. The trauma of war continues to echo across Sri Lankan society. The conflict has become embedded in our collective social experience and memory. Many of the social problems we face today—whether directly or indirectly—are rooted in unresolved war trauma.

Based on your experience in trauma psychology, how deep and widespread is untreated combat trauma among Sri Lankan soldiers after 2009?

The very first study on Post-Traumatic Stress Disorder (PTSD) among Sri Lankan combatants was conducted by Dr. Neil Fernando, Consultant Psychiatrist to the Sri Lanka Army, and me. Between 2002 and 2006, we clinically interviewed 824 soldiers who had been referred to the psychiatric unit of the military hospital, using the DSM-IV criteria. From this group, we identified 56 individuals with full-blown PTSD. However, it's crucial to note that our sample was not randomly selected. These were not ordinary troops but individuals who had already exhibited psychological red flags—such as symptoms of depression, sudden behavioral changes, disciplinary issues, or psychosomatic complaints. They had been referred specifically for psychiatric evaluation, meaning our study did not capture the broader prevalence of PTSD among the military. In reality, we believe the incidence of PTSD among soldiers rose significantly by 2009 and likely escalated further after the war ended. A substantial number of combatants continue to suffer from war-induced psychological distress—many of them undiagnosed, untreated, and enduring their pain in silence. Delayed PTSD is a well-documented phenomenon, and it remains a critical concern in post-conflict settings like Sri Lanka. Throughout the war, soldiers were repeatedly exposed to severe psychological trauma. Most acute stress reactions went unnoticed or unaddressed. Emotional overwhelm was common, yet there was no robust system in place to detect trauma early or provide psychological first aid. Many soldiers continued to operate in high-stress combat zones, quietly carrying the burden of invisible wounds. For some, the diagnosis of PTSD came only years later. A particularly stark indicator of this mental health crisis emerged in the immediate aftermath of the war. Between 2009 and 2012, the military spokesman confirmed that nearly 400 soldiers had died by suicide. This staggering figure offers just a glimpse into the depth and scale of psychological trauma borne by our servicemen. Even today, we hear of ex-servicemen involved in violent crimes or social disturbances. These visible cases are only the tip of the iceberg. Beneath them lies a vast, largely hidden crisis of unaddressed psychological trauma among Sri Lanka’s war veterans.

In what ways does unresolved trauma among ex-soldiers manifest in civilian life—particularly in terms of violence, substance abuse, or erratic behavior?

It is like a time bomb—it may remain hidden for years, but it can explode unexpectedly, harming not only the ex-combatant but also their family members and others around them. These deep, untreated mental wounds don’t always stay buried. They often resurface in various ways—sometimes as aggression, either turned inward as self-harm or outward toward others. Family and relationship problems are common. Many struggle to reintegrate into society, often feeling alienated or emotionally distant. They may turn to addictive behaviors to cope while also avoiding people, situations, or even memories that trigger their pain. Occupational challenges are frequent, as are distorted beliefs about themselves and the world around them. Alarmingly, some begin to distrust the very systems designed to support them—including healthcare providers and therapists. There’s also a recurring sense of being revictimized, accompanied by an overwhelming need to constantly protect themselves. In some cases, this leads to attempts to control or even victimize others. On a deeper level, many lose their core beliefs and their inner sense of identity. They grapple with intense emotions—rage, despair, guilt, shame, and deep self-loathing—yet find it hard to express what they’re going through. Some even suffer from alexithymia, the inability to describe their feelings in words.

Have you encountered signs of institutional or collective denial in addressing the psychological impact on Sri Lankan soldiers? Why do you think this remains under-addressed?

For a number of years, the Sri Lankan authorities were reluctant to believe that combat-related PTSD was emerging in the military. PTSD was regarded as an American illness, and there was an unofficial taboo to use the term PTSD. The tension of combat trauma was mounting in the military over the years, and there had been suicides and self-harm reported from the battlefields. The soldiers affected by war trauma had behavioral problems, and their productivity was plummeting. Many soldiers who had positive features of combat-related PTSD without any physical wounds were compelled to serve in the operational areas and engage in active combat. They were psychologically wounded soldiers with severe avoidance. In the early days of the war, soldiers were sometimes charged with malingering when they tried to seek medical attention. Because of this, many traumatized veterans deserted the army or joined underworld criminal gangs. Throughout the war, the Army had no military psychologists and had no full-time psychiatrist until 2007. Major concern was placed on physical wounds, and psychological wounds were not taken seriously. These factors caused a higher number of psychological casualties in the military.

In an interview with Jaffna Monitor, former Army Major General Lakshman David stated that the military should have been rehabilitated just like surrendered LTTE cadres. What is your view on this?  Why do you think successive governments failed to initiate meaningful rehabilitation for military personnel? 

There was no effective psychological debriefing system in place following traumatic military operations. Likewise, there was no proper screening process for combat trauma. As a result, many military personnel who experienced severe psychological stress went without the support they desperately needed. These individuals left the military undiagnosed and untreated, carrying the weight of their emotional wounds into their homes and families. Sri Lanka lacked a structured system to support the transition of veterans back into civilian life. This absence created significant readjustment difficulties for former combatants, many of whom struggled to reintegrate into society. They faced a wide range of emotional and social challenges as they attempted to rebuild their lives outside the military. It’s important to recognize that the impact of combat stress does not always surface immediately. In the postwar era, delayed reactions to trauma are common, and symptoms of post-traumatic stress disorder (PTSD) can emerge long after the initial exposure. For some veterans, these residual effects can become serious, long-term mental health issues, often developing years after their service has ended.

We’ve seen a rise in violent incidents involving former soldiers, including recent shootings. Do you believe there is a direct link between these acts and unresolved combat trauma—such as PTSD, moral injury, or other complex psychological conditions?

Some traumatized individuals experience a compulsive urge to re-expose themselves to situations that resemble their original trauma—this phenomenon is known as “compulsive exposure.” It is a distinctive marker of combat-related post-traumatic stress disorder (PTSD). Soldiers suffering from war trauma may later become involved in violence or criminal behavior. This pattern has been observed in various post-conflict societies, including the period following the Vietnam War. When combat trauma goes untreated, it can become a vicious cycle, increasing the risk that affected ex-soldiers will engage in acts of social violence and criminality. One example from Sri Lanka is Malavi Kankanamage Jinasena, also known as "Army Jiné." A former commando with exceptional combat skills, Jiné served in the elite Sri Lanka Army unit. However, as a result of intense combat stress, his behavior deteriorated. He was eventually charged with multiple disciplinary violations and went AWOL (Absent Without Leave). While living in hiding, Jiné used his military survival training to evade law enforcement and sustain a life of crime. He was implicated in numerous violent acts, including highway robberies, murders, and sexual assaults. According to some reports, he was responsible for as many as 27 rapes. Jiné lived deep in the jungle for years before he was finally tracked down and killed by police.

Does Sri Lanka have the institutional capacity to track or support army deserters today? Or has the country created a “lost generation” of men trained for war but denied reintegration or care?

I think we have the institutional capacity to track or support army deserters. It can be done with knowledgeable professionals and officers with empathy. These army deserters have postwar war readjustment problems and are experiencing issues with their living, working, and social environments. They need individual therapy, family therapy, and psychosocial rehabilitation.

Do you think stigma within the military—especially around admitting emotional vulnerability—has worsened the psychological toll on soldiers? How can this barrier be broken?

Indeed. War trauma is often associated with stigma, and some individuals with combat trauma were reluctant to come for psychological services. They feared it would affect their dignity and military career. We have detected PTSD reactions among the senior military officers, and yet they did not seek professional support. Some of them were compelled to come for treatment when these stresses became unbearable and when their lives were at risk.

Has the state, in your opinion, failed its own armed forces by not providing adequate postwar rehabilitation and reintegration support?

I would say that, as a nation, we failed to provide adequate post-war rehabilitation and reintegration support to the soldiers who fought in the 30-year armed conflict.

If you were advising the Sri Lankan state today, what would be the most urgent steps to prevent future violence from traumatized ex-soldiers and to reintegrate them constructively into society?

I would restructure the Rehabilitation Department and recruit knowledgeable and empathetic professionals to work with war-affected individuals. It is essential to train personnel from both the military and health sectors, equipping them with a deep understanding of war trauma and its psychological and social consequences. We need to provide specialized training for those working in the military’s psychological and psychiatric units. This should include identifying early signs of combat trauma in soldiers, preventing issues such as desertion or criminal behavior, and improving the recruitment process by selecting psychologically stable individuals for military service. It is equally important to introduce modern and effective psychotherapeutic approaches to support war-affected combatants and their families. Furthermore, we can utilize the existing network of MOH (Medical Officer of Health) divisions to extend these services islandwide. All ex-combatants—including former LTTE members—should undergo regular psychological screening to assess their mental well-being. We must also establish comprehensive reintegration programs for soldiers leaving the military and returning to civilian life. At present, there is a serious gap in these areas, and Sri Lankan society is already suffering the consequences. We cannot afford to let this situation persist.

You’ve worked in countries like Canada and the U.S., where veteran support systems are more developed. What models or practices from those systems could be meaningfully adapted to Sri Lanka’s post-war context?

From the very beginning, we reported on the war—but we never truly studied it. We failed to examine the armed conflict through clinical, psychological, and sociological lenses. Regretfully, Sri Lankan universities made little effort to conduct in-depth research on the 30-year war and its psychological and sociological impacts. Ironically, it was foreign universities that carried out substantial studies on the Sri Lankan conflict and learned a great deal from it. Over the past three decades, we were unable to train professionals capable of addressing the psychological wounds left by the war. Sadly, the average medical officer still lacks an understanding of combat-related PTSD and how it affects both physical and mental health. These are bitter truths we must confront. Another pressing issue is that many decision-makers lack insight into war trauma and its devastating consequences. Their knowledge of the psychological impact of war is minimal at best. Some authorities are difficult to convince—they remain insulated in their comfortable offices, detached from the realities on the ground. Professional jealousy and insecurity further cloud their judgment and obstruct sound decision-making. These negative factors have caused immense social harm and delayed the treatment of war trauma in Sri Lanka. In contrast, the United States and Canada have developed highly effective systems for treating combat trauma. In these countries, trained professionals with relevant knowledge, experience, and skills handle the work. They continuously study war trauma, publish research, and develop evidence-based therapeutic methods to support those affected. Importantly, their work is free from political interference. Mental health services in these countries are geared toward treating both active-duty personnel and veterans. I have visited several Veterans Administration (VA) hospitals in Kansas and Philadelphia, where both serving soldiers and ex-servicemen receive care. These institutions excel at identifying combat-related psychological symptoms and providing appropriate treatment. There is much we can learn from them—not only from their successes but also from the mistakes made during the Vietnam War era.

Speaking to a Northern audience—many of whom were both victims and witnesses to combat trauma—how would you explain the psychological impact of carrying such complex, unresolved experiences?

The people in the North, who were exposed to combat trauma, were among the collateral victims of the armed conflict. They endured pressure from both the government forces and the LTTE. Many became war casualties, suffered material losses and displacement, and had their children forcibly conscripted by the LTTE. Civilians in the North witnessed the true horrors of war. Many were forced to flee the country, while others became trapped within the war zone. Numerous individuals lost family members; some went missing. To this day, many victims continue to live with distressing memories of their traumatic past. War-related trauma continues to affect the population in the North. There is a visible loss of motivation, widespread alcohol and substance abuse, domestic violence, cynicism, and a deeply pessimistic outlook on the future. Many feel a sense of a foreshortened future— believing their lives will be cut short or lack meaning. At times, these unresolved traumas manifest as social violence. For instance, in the immediate aftermath of the war, the emergence and violent activities of the Aava Gang in the North served as a stark indicator of the psychosocial consequences of the three-decade-long conflict. These are signs of deeply unhealed wounds. If not addressed through effective and sustained interventions, the impact of this trauma could carry forward to future generations.

What kind of trauma-informed justice or healing frameworks does Sri Lanka urgently need to address the psychological wounds of both victims and perpetrators of war-related violence?

I believe we need a Truth and Reconciliation Commission, similar to the one in South Africa, where affected individuals can come forward to share their stories, find catharsis, and receive empathy and validation. There is little point in chasing down the perpetrators because, in some way or another, we all share a portion of the responsibility. What our society needs is healing—not revenge or recrimination. We cannot allow this conflict to pass on to yet another generation. It is high time we act responsibly and with wisdom. I would like to share the words of an army officer who served during the final phase of the war. His reflections offer profound insight: ..............“I have lived with this war for many years. I’ve seen fallen soldiers and dead LTTE cadres—each one a child of this land. The final days of the war were traumatic. I witnessed immense human suffering. I have seen enough blood. Those who glorify war from the safety of Colombo should have been there. Then they would truly understand what war means. I felt deep sorrow for the Tamil civilians who were led by a noxious mirage. When I first visited the North as a schoolboy at the age of 16, I was moved by the warmth and kindness of the Tamil people. The people of Jaffna were cultured and educated. They belonged to a great civilization rooted in non-violence. But when the conflict erupted in the early 1970s, everything changed. I had to return to the North, this time in combat gear. The Tamil people in the North paid an enormous price for the war. Their homes and livelihoods were destroyed. Their children were forcibly recruited. They faced death, poverty, and displacement. What happened to the millions of dollars sent by NGOs and the Tamil diaspora to support the North? The people of Wanni lacked even basic infrastructure. Malnourishment was rampant. Had those funds been used effectively, the North could have become a little Singapore. I’m relieved that the war is over. Now we must focus on rebuilding the North and fostering ethnic harmony. We must rise above petty racial divisions and work toward peace with our Tamil brothers. If we fail, I fear that within 20 years, we may witness another bloody conflict.

The Psychological Impact of University Ragging

 

Dr. Ruwan M Jayatunge M.D. PhD. 

Ragging is an initiation ritual practiced in Sri Lankan universities (Wickramasinghe et al., 2022). The University Grants Commission (UGC) defines ragging as ‘any deliberate act by an individual student or group of students that causes physical or psychological stress or trauma and results in humiliating, harassing, and intimidating the other person. By way of explanation, "ragging" can be defined as any activity expected of someone joining or participating in a group that humiliates, degrades, abuses, or endangers them, regardless of a person's willingness to participate. Ragging is allied with victimization, mostly humiliating and degrading a freshman.

Ragging creates a violent and toxic learning environment, and it has a number of psychological repercussions. Ragging usually includes verbal, physical, and sexual harassment. A UNICEF-based study indicates that over 51% of the students surveyed had been subjected to verbal harassment, 34.3% to psychological violence, 23.8% to physical abuse, and 16.6% to sexual harassment as a result of ragging (Prevalence of Ragging and Sexual and Gender-Based Violence (SGBV) in Sri Lankan State Universities—UN Study 2022). According to the Ministry of Higher Education, 20 freshmen have died and 27,000 have left universities due to intolerable ragging.

Ragging is a well-organized and well-orchestrated vicious act of violence. It’s important to understand how students fall into this chain of settings during their academic years.

Basic human nature is doing things to get pleasure or avoid pain. People can be gentle until their wellness is affected, and they can become selfish and possibly cruel. It's a common belief that every person has a primal monster inside their mind, and it can activate when a sinister moment arises. Professor Philip Zimbardo (Stanford University) emphasized that people do evil things when they have an ideology or system of ideals.

Ragging behaviors can be explained via evolutionary psychology, social conformity, cognitive dissonance, and group dynamic theories. Evolutionary psychology explains that human aggression is an innate biological drive. Social theories on ragging indicate power dynamics.

There are a few common potential reasons why students engage in ragging. Some feel insecure or powerless, and they have a desire to establish seniority and reinforce social hierarchies. Furthermore, unresolved mental conflicts, free-floating anger, frustration, and irritability can contribute to acting mean toward others. Some of the motivating factors are to gain self-esteem, to live up to a grandiose self-image, and to exercise power over others.

Sometimes insecure feelings fuel this condition. There are other factors, such as group belonging, team building, or increased cohesion, that can magnetize the ragging activities. Ragging or hazing behavior can foster a stronger sense of unity among students. Some individuals who are impacted by a sense of alienation, self-doubt, lack of confidence, and low self-worth engage in such behaviors in order to gain respect and acceptance within the group. Some people derive satisfaction from exerting power and control over others. Those students who oppose ragging also face harmful repercussions such as various harassments and being ostracized by the leading group.

Basically, there are certain personalities who are inclined towards perpetrating violent acts like ragging. There are common psychological features associated with raggers.

Those who engage in ragging often suffer from low self-esteem (low self-esteem arises due to caste oppression, poverty, lack of social opportunities, body dysmorphic conditions, etc.). In Sri Lanka, wealth inequality has created class envy, and students from rural areas sometimes carry deep, hostile resentment towards other freshmen who come from the privileged schools. This has become one of the push factors to commit acts of raging in the universities.

There is a connection between interpersonal violence perpetration and personality disorders. Personality disorders such as antisocial personality/borderline personality can contribute to the perpetration of both direct and indirect forms of aggression towards others. Those who suffered childhood trauma, maternal or paternal deprivation, or childhood abuse can become perpetrators of violence. The other factors include self-loathing and misanthropy, social isolation, extremism and polarized thinking, sadism (enjoyment of hurting others), and those who are easily affected by group dynamics and group aggression can easily become confederates. Herd mentality, aka mob mentality or crowd mentality, also plays a role in ragging events. On such occasions individuals adopt the beliefs, behaviors, or attitudes of the majority in a group.

Ragging is a complex process of exerting power and dominance, expecting the victim's full consent, and humiliating the victim. This is mainly done to satisfy the abuser's inferiority complex and to restore his shattered ego. In addition, the abuser primarily derives unconscious and often conscious sexual gratification from dehumanizing the victim. Dehumanization of the victim facilitates violence and inhumane treatment, and it justifies ragging behaviors, lowering compassion and empathy.

After enduring ragging, the victim may experience anger, frustration, confusion, fear, a damaged sense of self-esteem, a submissive mentality, resentment towards the abuser, and even submission. Sometimes victims become attached to the tormentor and even interpret the ragging process as a pleasant experience. This phenomenon is known as Stockholm syndrome. Stockholm syndrome (also known as "terror bonding" and "traumatic bonding") is a psychological tendency of a hostage to bond with, identify with, or sympathize with his or her oppressor.

Ragging is not a healthy behavior. Torture causes physical and mental illnesses. It can cause mental disorders such as depression, phobias, post-traumatic stress disorder (PTSD), and adjustment disorder. The side effects also last for a long time. In addition, vulnerable individuals have been observed to be prone to psychotic conditions such as schizophrenia and acute transient psychotic disorders.

Ragging is a criminal offense under Sri Lankan law, and a person convicted of bullying can be sentenced to up to 10 years in prison. However, it is difficult to put an end to ragging through law alone. For this, an attitudinal change must be created among students as well as university authorities. Some consider university ragging to be orchestrated by ultra-leftist political groups in Sri Lanka. Therefore, political awareness programs would be needed for an attitudinal change. Some of the university authorities often try to hide or whitewash ragging incidents. Some of them believe ragging is a university subculture, and this factor remains a difficulty to mitigate ragging incidents in universities.

There are potential physical and psychological harms associated with ragging. It threatens the health and safety of its victims. Many hazing events lead to injuries or even fatalities. Therefore, society must understand that ragging is a social menace, a pathology. The university authorities have a responsibility to create a safe and respected learning environment for the students.

Knocking on Heaven's door

 

Knock-knock-knockin' on Heaven's door

Waiting for a response, though I am drained up to the core
The truth is I can't hold this tension anymore
It's a long wait, and time is passing through
Am I wasting my time like ever before? 
Heaven's gate would never be opened for me
That's the damn truth, though I deceive myself for sure
I keep on knocking on Heaven's door
Anticipating an angel to come for me 
I know it would never happen to me
The door is still locked, and I see no way to go
Heaven's gates are locked and sealed, bro
My journey has ended, as you know
Still I keep on knocking on Heaven's door

ජෝ අබේවික‍්‍රම සිංහල සිනමාවේ දක්‍ෂතම නළුවාද ?

ජෝ අබේවික‍්‍රම සිනමාවට ඇතුළු වුනේ විකට නළුවෙක් ලෙසට. ජෝ සිංහල සිනමාවේ දක්‍ෂතම නළුවා ​කියලා කියන්න පුලුවන්. දෑසනිසා චිත්‍රපටයේ ජෝ අබේවික්‍රම ගේ රඟපෑම විශිෂ්ටයි. ඔහු Autistic individual with mental retardation and socially awkward behavior ලෙස පෙන්වන රඟපෑම කිසිම මනෝ වෛද්‍යවරයෙකුගේ / සායනික වෘත්තිකයෙකු ගේ අවධානයට යොමු වුනේ නෑ. චිත්‍රපටයේ ඔහු ගේ හැසිරීම , මුහුනේ Facial Expressions දැක්වීම ඔස්කාර් සම්මානයකට වුවත් නිර්දේශ කල හැකියි. Rain Man චිත්‍රපටයේ Dustin Hoffman ගේ චරිත නිරූපනයට වඩා ජෝ අබේවික්‍රමගේ චරිත නිරූපනය ප්‍රශස්තයි.නමුත් අපගේ චිත්‍රපට විචාරකයන් ගේ දුගී චින්තනය නිසා මෙම චිත්‍රපටය සහ ජෝ ගේ රඟපෑම පිලිබඳව කථිකාවක් ගොඩ නැගුනේ නෑ..මේ චිත්‍රපටය යලි විසංයෝජන කථිකාවකට යොමු කල යුතුයි. ඒ වගේම සොල්දාදු උන්නැහේ චිත්‍රපටයේ ජෝ නිරූපනය කරන්නේ Shell Shocked සොල්දාදුවෙක්. Shecll Shock සහ PTSD ගැන ලංකා සමාජය අහලවත් නැති කාලයක ඔහු නියම ලෙස එම චරිතය නිරූපනය කරනවා. එකී චරිතයන්ට ආවේශ වෙන්න මේ සායනික දැණුම ඔහුට ආවේ කොහෙන් ද ? පුරහඳ කළුවර" චිත්‍රපටයේ වන්නිහාමි ගේ චරිතය තුල ජෝ කල රඟපෑම Scent of a Woman චිත්‍රපටයේ Al Pacino ගේ රඟපෑමට වඩා විශිෂ්ඨයි. 

ලංකාවේ යුදෙව් ජනාවාස

ලංකාවේ යුදෙව් ජනාවාස පිළිබඳ පළමු ලිඛිත වාර්තාව 9 වන සියවසේ මුල් භාගය දක්වා දිව යයි. අරාබි භූගෝල විද්‍යාඥ සහ ගවේෂක අල්-ඉද්‍රිසි, අබු සයිද්ගේ ලංකාවේ යුදෙව්වන් පිළිබඳ වාර්තාවට (12 වන සියවස) අනුව සෙරන්ඩිබ් රජුගේ (ශ්‍රී ලංකාව සඳහා පැරණි පර්සියානු නම) රජයේ කවුන්සිලයේ යුදෙව්වන් හතර දෙනෙකු සිටි බව ලියා තිබේ. ලාංකික රජු IV වන කාශ්‍යප රජු බව සිතිය හැක. පෘතුගීසි ආක්‍රමණිකයන් ගේ පීඩා නිසා බොහෝ යුදෙව්වන් 16 වන සියවසේදී ලංකාව හැර ගොස් කොචින් යුදෙව්වන් සමඟ එක් වූ ඇත​.

ලංකා විශ්ව විද්‍යාලයේ නූතන යුරෝපීය භාෂා පිළිබඳ පළමු මහාචාර්‍යවරයා වූයේ ලන්ඩනයේ සිට පැමිණි ඔස්ට්‍රියානු යුදෙව් සරණාගතයෙකු වන ආචාර්‍ය වැලි රීච් ය. මාරි මියුසියස් හිගින්ස් ජර්මානු යුදෙව් අධ්‍යාපනඥවරියක් වූ අතර කොළඹ මියුසියස් විද්‍යාලය 1891 වසරේ, බාලිකාවන් 12 දෙනෙකුගෙන් බෞද්ධ පාසලක් ආරම්භ කළාය. කොල්පිටියේ ස්ටුවර්ට් පෙදෙසේ (සිනමන් ග්‍රෑන්ඩ් හෝටලය ඉදිරිපිට) යුදෙව් සිනගෝගයක් 'රොටුන්ඩා' පවා තිබූ අතර එය බ්‍රිතාන්‍ය හමුදාවේ යුදෙව් හමුදා නිලධාරීන් විසින් භාවිතා කරන ලදී. 1948 දී ලංකාව නිදහස ලැබීමෙන් පසු සහ ඊශ්‍රායල රාජ්‍යය පිහිටුවීමෙන් පසුව, ලංකාවේ ජීවත් වූ බොහෝ යුදෙව්වන් රට හැර යන ලදි.

බ්‍රිතාන්‍ය පාලනයේ මුල් අවධියේදී, එවකට ශ්‍රී ලංකාවේ අගවිනිසුරු සර් ඇලෙක්සැන්ඩර් ජොන්ස්ටන් දිවයිනේ යුදෙව් ජනාවාසයක් පිහිටුවීමට යෝජනා කරන ලදි. ඊශ්‍රායල රාජ්‍යය බ්‍රිතාන්‍ය විසින් මුලින්ම ස්ථාපිත කිරීමට යන ලද්දේ ලංකාවේ උතුරු මැද පලාතේ බවත් ඊට විරුද්ධව හේමපාල මුණිදාස විසින් උද්ඝෝෂණය කල බවත් කියවේ. දෙවන ලෝක යුද සමයේ යුදෙව් අනාතයන් කුරුණෑගල ප්‍රදේශයේ දුටු බව මාගේ වියපත් ඥාතිවරියක් වරක් මා සමග කීවාය​. ඇතැම් විට පලස්තීනයට යාමේදී යුදෙව් අනාතයන් ලංකාව හරහා යන්නට ඇත. යම් ලෙසකින් ඊශ්‍රායල රාජ්‍යය ලංකාවේ උතුරු මැද පලාතේ ඇති කලේ නම් ලංකාවේ මෑත ඉතිහාසය සහමුලින්ම වෙනස් වීමට ඉඩ තිබුණි. එසේ වී නම් ලංකාව අතිශයින්ම දියුණු රාජ්‍යක් වෙයිද නැත හොත් ගාසා තීරයක් වෙයිද?

( In the early stage of British rule, then Chief Justice of Sri Lanka Sir Alexander Johnston proposed the establishment of a Jewish settlement on the island, an idea that was not taken up by the colonial office in London. Both Israel and Sri Lanka became independent states in 1948.) Read https://besacenter.org/israel-sri-lanka-relationship/?fbclid=IwY2xjawEu1PRleHRuA2FlbQIxMAABHVkP3GXlajbP1T9kAolA0e56m-CiR9DoS7XT4HubDRZQz3cceh4QtQ4qZg_aem_mPhqfWnRvENMBMkYXVt3Ig

Depression in Children

 

Dr. Ruwan M. Jayatunge M.D. PhD

Depression is a mood disorder that can affect adults as well as children. In general terms, depression is an overwhelming feeling of hopelessness, sadness, and lack of self-worth. It is more than a sad feeling. Depression is common among adults. Unlike adults, childhood depression is difficult to distinguish. They often express their feelings through behavior. Depression affects a child's overall energy, mood, expressions of emotion, and behavior.

According to the British experts, at least two percent of children under 12 struggle with significant depression, and by teenage years this has risen to five percent. Following the geopolitical and economic conditions in Sri Lanka a significant number of children are affected by childhood depression. Most of these cases are undiagnosed and not receiving adequate treatment.

Depressed children have prolonged anhedonia (the inability to experience pleasure), hopelessness, and failure to experience an increase in mood in response to positive events and sometimes have inattentive features similar to Attention Deficit Hyperactivity Disorder or aggressive behavior similar to Conduct Disorder. The affected children are mostly alienated and they often have learning difficulties due to difficulty in concentrating and impaired memory.

 

Reasons for Depression in Children

• Genetic factor: the family history of depression
• Adverse life events (maternal or paternal deprivation, death of a close family member)
• Childhood trauma (child abuse, witnessing traumatic events)
• Excessive social demands (exam stress, academic failure)
• Physical illnesses (depressive episodes in post-viral fever, thyroid hormonal imbalance)

 Symptoms and Behaviors Associated with Depression in Children

• Crying, feeling sad, helpless, or hopeless
• Feeling discouraged or worthless
• Loss of interest or pleasure in others or most activities
• Fatigue and loss of energy nearly every day
• Bad temper, irritable, easily annoyed
• Fearful, tense, anxious
• Repeated rejection by other children
• Drop in school performance
• Inability to sit still, fidgeting, or pacing
• Repeated emotional outbursts, shouting, or complaining
• Doesn't talk to other children
• Repeated physical complaints without medical cause (headaches, stomachaches, aching arms or legs)
• Significant increase or decrease in appetite
• Change in sleep habits
• Suicidal thoughts, feelings, or self-harming behavior in children

 

As a result of childhood depression, serious and critical symptoms such as suicidal ideation and deliberate self-harm can be seen among the affected children. According to the International Journal of Adolescent Medicine and Health (2008), the summarized report findings from 13 nations indicate that there may be a link between bullying and suicidal ideation in children and adolescents. Depressed children have a risk of committing suicide. 

Risk Factors for Development of Childhood Depression

There are a number of risk factors associated with childhood depression.

Personality traits—characteristics that influence reactivity to stress—play a major role in the development of depression. Children who lack social skills, problem solving skills are often shattered by life stress and easily go into depression. Lack of family cohesion, expressiveness, and organization too negatively affect the child's overall mental health. Parental life philosophy, too, plays a major role. Negative views of self, the world, and one's future; devaluation of the child's abilities; and excessive criticism can lead to depressive feelings in a child. Repeated physical, emotional, or verbal abuse at home or school could be a vital risk factor.

  

Treatments for Childhood Depression

Medication and psychotherapy are foremost treatment modes in depression. Many physicians use SSRIs (selective serotonin reuptake inhibitors) to treat childhood depression. Frequently medication is combined with psychotherapy. A variety of psychotherapeutic techniques have been shown to be effective in childhood depression. CBT, or cognitive behavior therapy, helps to correct negative thought patterns and erroneous negative assumptions. CBT encourages the child to use positive coping behaviors.

Social skills training is important in childhood depression since the affected children lack social skills. The children are thought initiating conversations, responding to others, and transforming into a positive communication style. Some therapists use   Interpersonal Therapy which is focused on relationships, social adjustment, and mastery of social roles.

 The recent research in the USA and Europe indicates that EMDR (Eye Movement Desensitization and Reprocessing) is effective in treating childhood depression. EMDR (Eye Movement Desensitization and Reprocessing) is a much easier and less painful process than traditional therapy for resolving depression and trauma. EMDR is an information processing psychotherapy that was developed to resolve symptoms resulting from disturbing and unresolved life experiences. It uses a structured approach to address past, present, and future aspects of disturbing memories.

 

1996 මුලතිව් ප්‍රහාරයේ අප්‍රකට වීරයා -සාජන් බාල මහත්තයා

 

 

1996 ජූලි මස 18 වනදා පාන්දර මුලතිව් කඳවුරට  දැවන්ත එල්.ටී.ටී.ඊ ප්‍රහාරයක් එල්ල වෙනවා ත්‍රස්තවාදීන් 5000 ආසන්න පිරිසක් කඳවුරට පහර දෙනවා.  දින 12 ක් පුරා පැවිති මෙම සටනේදී   නිලධාරීන් 44 ක් සහ සෙබළුන් 1125 ක් මිය යනවා. මුලතිව් කඳවුර විශාල අවි ආයුධ ප්‍රමාණයක් ද සහිතව එල්.ටී.ටී.ඊය විසින් යටත් කර ගනු ලබනවා.  ප්‍රහාරයෙන් දිවි ගලවා ගත්තේ නිලධාරීන් 2 සහ සෙබළුන් 60 දෙනෙකු පමණියි. කඳවුරේ අණදෙන්නට ‍‍‍ජ්‍යෙෂ්ඨ නිලධාරීන් දෙදෙනාම නිවාඩු ගිහින් , නිසි නායකත්වයක් සෙබළුන්ට ලැබුනේ නෑ. ත්‍රස්තවාදීන්ට ප්‍රහාර එල්ල කලේ  විසිරී ගිය කුඩා කණ්ඩායම්.  ප්‍රහාරය එල්ල වූ අවස්ථාවේ දී මුළු කඳවුරු සංකීර්ණයටම ‍‍‍ජ්‍යෙෂ්ඨ නිලධාරීන්ට සිටියේ මේජර්වරුන් දෙදෙනකු හා කපිතාන්වරයකු පමණයි. 

මෙම ප්‍රහාරය සිදු වන අවස්ථාවේදී තනිවම එල්.එම් ජී අවියක් අතින් ගෙන සාජන් බාල මහත්තයා ත්‍රස්තයන් සමග නිර්භයව සටන් වදිනවා. ඔහු බොහෝ වේලාවක් ත්‍රස්තවාදීන්ට ඉදිරියට ඒමට ඉඩ දුන්නේ නෑ. නමුත් අවසානයේදී උණ්ඩ අවසන් වීම නිසා සාජන් බාල මහත්තයාව ත්‍රස්තවාදීන් විසින් මරා දමනවා. මුලතිව් භූමියේ ඔහු මරු වැළඳ ගත්තේ වීරයෙකු ලෙස​. සාජන් බාල මහත්තයා ගේ පින්තූරයක් පවා සොයා ගන්නට නෑ. ඔහු අයත් වෙන්නේ ඊලාම් යුද්ධයේ අමතක වී ගිය වීරයන් ගොන්නට. 

නැපෝලියන් ගේ වැටීම

1970 නිර්මාණය කරන ලද Waterloo චිත්‍රපටය බැලුවා . මෙය බ්‍රිතාන්‍ය නළුවන් සමග සර්ගෙයි බණ්ඩරචුක් විසින් අධ්‍යක්‍ෂණය කරන ලද චිත්‍රපටයක්.  වෝටලූ යුද්දයේදී නැපෝලියන් මිස්ටේක් කීපයක් කරනවා. යුධ භූමිය මැද තියන බ්‍රිතාන්‍ය ජර්මානු හමුදා සිටි ෆාම් හවුස් එක අල්ලා ගන්න ප්‍රමාද වීම. මේ ෆාම් හවුස් එකේ බ්‍රිතාන්‍ය ජර්මානු සොල්දාදුවන් 450 පමණ ඉන්නවා. සොල්දාදුවන් 3000 පමණ දාලා එකවර ප්‍රහාරයක් දීලා මේක අල්ලන්න තිබුණා. නැත්නම් දර විසි කරලා ෆාම් හවුස් එක ගිනි තියන්න තිබුණා.

දෙවනි එක නැපෝලියන් ගේ 12, 000 අසරු හමුදාව එනකොට බ්‍රිතාන්‍ය හමුදා කොටු කොටු ෆෝමේෂන් එකට ගිහින් බයිනෙත්තු දිගු කරගෙන ඉන්නවා අස්සයන් ආපසු හැරෙනවා. ඒ කොටු අස්සේ ඉන්න බ්‍රිතාන්‍ය සොල්දාදුවන් අසරු හමුදාවට වෙඩි තියනවා. නැපෝලියන්ට කරන්න තිබ්බේ හැම අසරුවාටම දිග පොල්ලක ගැට ගැසූ පන්දම බැගින් දෙන්න. බ්‍රිතාන්‍ය හමුදා කොටු කොටු ෆෝමේෂන් එකට ආපු ගමන් අර දිග පන්දම් කොටු වලට විසි කරන එක. එතකොට කොටු කොටු ෆෝමේෂන් එකේ හිටපු සොල්දාදුවෝ ගින්නෙන් බේරෙන්න දුවනවා. එතකොට ප්‍රන්ස අසරුවන්ට ඔවුන්ව කඩුගා ගාන්න පුලුවන්.

අන්තිමේදී   පැරදිලා දුවන ප්‍රන්ස හමුදාව පසුපස බ්‍රිතාන්‍ය හමුදාව ලුහුබැඳගෙන එනවා එවිට නැපෝලියන් ඔවුන් දෙසට කාලතුවක්කු ප්‍රහාර එල්ල කරනවා. බ්‍රිතාන්‍ය සොල්දාදුවන් මෙන්ම තමන් ගේ ප්‍රන්ස සොල්දාදුවන් පවා මේ ප්‍රහාර නිසා මිය යනව. අන්තිමේදී නැපෝලියන් යුද භූමියෙන් පලා යනවා  

මේ චිත්‍රපටය නැරඹීමෙන් පසු පසුතැවිලි දෙකක් ආවා එකක් නම් බෙල්ජියමට ගිය අවස්ථාවේදී වෝටලූ භූමිය නැරඹිමට අතපසු වීම සහ පැරීසියට ගිය අවස්ථාවේදී නැපෝලියන් ගේ ටූම්බ් එක බැලීමට නොහැකි වීම.

සෙන්ට් හෙලේනා දූපතේ අවසාන කාලය ගත කරද්දී නැපෝලියන් පශ්චාත් යුද විශාදයෙන් (Post Combat Depression ) පෙලුනා. ඉංග්‍රීසීන් නැපෝලියන්ට ආසනික් දුන්නා. (ශ්‍රී වික්‍රම රාජසිංහට ඉංග්‍රීසීන් විසින් ආසනික් කුඩා මාත්‍රා වරින් වර හොරෙන් දුන්නා. එය කලේ ඔහුගේ මරණය ඉක්මන් කිරීමටයි. ඉංග්‍රීසීන් විසින් පිටුවහලේ සිටි සිංහල සිරකරුවන්ටද ආසනික් දුන්නා. ඔවුන් මිය යාමට ප්‍රථම උදරයේ අමාරු , දෙපා ඉදිමීම තිබුනා. ශ්‍රී වික්‍රම රාජසිංහ අවසන් කාලයේ උදරයේ අමාරු , දෙපා ඉදිමීම ආදී ලක්‍ෂණ වලින් පෙලුනා. ) ඉංග්‍රීසීන් නැපෝලියන්ටත් කලේ මෙයයි. ඔහුත් අවසන් කාලයේ උදරයේ අමාරු , දෙපා ඉදිමීම ආදී ලක්‍ෂණ වලින් පෙලී මිය ගියා. පසු කාලයක ඔහුගේ කෙස් වල ආසනික් සොයාගත්තා. ඉංග්‍රීසීන් දේශපාලන සිරකරුවන් ගෙන් නිදහස් උනේ ආසනික් මගින්.

ඔහු අලයෙක් ඒත් ඔහුට ජීවත් වෙන්න අයිතියක් තියනවා

 

පහත දැක් වෙන්නේ පේරාදෙනිය විශ්ව විද්‍යාලයේ සිසුවියන් අමානුෂික ලෙස නවක වදයට ලක් කල බවට චෝදනා ලබා සිටින කාන්තාවක් විසින් ලියන ලද සටහනක්. ඒක මට මිතුරෙක් දැන් ඉන්බොක්ස් කලා. ඒ සටහන කියවන කොට මේ වධකයන් වධකාවියන් ගේ මානසිකත්වය අන්‍යන්ට වද දීමට තිබෙන සේඩිස්ටික් මෙන්ටැලිටි එක පෙනී යනවා. 

මෙහි අලයන් සහ රැග් අනුගත ලෙස පිරිස දෙකොටසකට බෙදනවා , උන් සහ අපි.  Us vs Them නට්සීන් පවා කලේ මේක. උන් සහ අපි. කොටින්ම අල යනු.... අත්හරින ලද බව මේ සටහනේ කියනවා. 

රැග් කරන ස්පෙක්ට්‍රම් එකේ මුල ; මේසය උඩට නංවා කවියක් කීමේ සිට  ස්පෙක්ට්‍රම් එකේ  අග ; වින්ඳිතයව මරා දැමීම අතර දෝලනය වන මානසිකත්වය මේ සටහනේ තේරුම් යනවා. අලයන්ට කැන්ටීන් යන්න , පුස්තකාලයට යන්න වෙන ශිෂ්‍යයන්ට හිමි අනිත් වරප්‍රසාද ලැබුණෙ නෑ. විශේෂයෙන්ම සරත්චඳ්‍ර  වලේ නාට්‍ය බලන එක, නාට්‍ය වල රඟපාන අයිතිය නෑ කියනවා. මේ තහනම දාන්නේ කවුද , මොන විධායක බලයක් අරගෙනද ? . සිවිල් පුරවැසියනි මේවා ප්‍රශ්න කරපල්ලා.  

කෙසේ වෙතත් අදාල කාන්තාවට එදිරිව රැග් විරෝධී පිරිසක්  අධ්‍යාපන අමාත්‍යංශයට පෙත්සමක් දෙන්න යන බව කියනවා. නමුත්  අතීත වැරදි නිසා රැකියාවට කෙල වන එක මම අනුමත කරන්නේ නෑ. නමුත් එක දෙයක් ඉල්ලා සිටිනවා. රට හදන්න පෙර මේවගේ ටොක්සික් අදහස් තමන් උගන්වන  ලමයින් ගේ ඔළු වලට දාන්න එපා කියලා වැඳලා ඉල්ලනවා.  

අදාල කාන්තාව විසින් ලියූ සටහන  කියවන්න 

......... අලයන්ව කවුරුත් ගණන් ගන් නෑ. පොර ටෝක් දීපු හෝ නොදීපු, ස්වාධීනව කැම්පස් එක තුළ ඉන්න පුළුවන්, වෙනම සමාජ පැලැන්තියක්, උසස්ය කියලා ඔළුවට ගත්තු අය..... මේ හැමෝටම පුළුවනි අල වෙන්න. කිසි තහංචියක් නෑ. අලයන්ට වෙනම කැන්ටින් එකක් තිබුණා කන කැම බිම වලට සාමාන්‍ය ගානට වඩා වැඩිපුර මුදලක් අය කරන. ඉඳගෙන ඉන්න සෙනට් එක යට බිම තිබුණා. කාටහරි අල වෙන්න ඕනනම් එතැනට යන්න පුළුවනි. හැබැයි අලයන්ට වාත වෙන ශිෂ්‍යයන්ට හිමි අනිත් වරප්‍රසාද ලැබුණෙ නෑ. විශේෂයෙන්ම සරච්චන්ද්‍ර වලේ නාට්‍ය බලන එක, නාට්‍ය වල රඟපාන අයිතිය, පොළොන්නරුවේ, ගෙම්බා එකේ, වූස් එකේ, වුස් වලේ, සිංහයා ගාව ඉඳන් ඉන්න පුළුවන් වුණේ වාත වුණ අයට. ඒ වගේම කියන්න ඕන වෙන දෙයක් නිසා නෙවෙයි, වැඩියක්ම හොස්ටල් වල අලයො හිටියෙ නැති නිසා... මොකද එයාලා හොස්ටල් වලට අකමැති නිසා, එයාලට රෑ පුරා කැම්පස් එකේ තියන සංස්කෘතික සංදර්ශන, උත්සව, නාට්‍ය, වීදි, සන්නි, කෝළම්, ශාන්තිකර්ම, සංගිත ප්‍රසංග, ෆිල්ම් ෆෙස්ටිවල්..... මේ හැමදේම මගහැරෙන්න හේතුව වුණේ ඒක.

කොටින්ම අල යනු.... අත්හරින ලද

Read the full article 

නවකවදය, සරසවිය හා සරසවි කුමරිය හා බැඳි මිහිරි මතකයේ මගේ අත්දැකිම - 2  Link ; https://sanskaravinivida.blogspot.com/2014/02/2.html?m=1&fbclid=IwY2xjawKHrKZleHRuA2FlbQIxMQABHv9r_GIF2-itf4UGyvr7If2ojU5Zs9U-SBIEm6G8tm07ihWul0r7haOJrFpu_aem_1J0gC00lv84cLqX6Zvm9Qg

චරිත් අපට සමාවෙයං

 

චරිත් අපට සමාවෙයං
උඹව වෘකයන් ගෙන් බේරා ගන්න බැරි වීම ගැන
උඹ අපෙන් වෙන් වී යනවා අද පාළු කනත්තට
පොලිසිය උසාවිය නීතිය උඹ ගැන කොල පුරවයි ඕසෙට
විශ්ව විද්‍යාල බලධාරීන් සුපුරුදු ලෙස සඟවයි උඹේ මරණයේ සාක්‍ෂි
තව සති දෙකකින් අමතක වෙයි උඹ ගැන මතකය​ සැමටම

ලෝකය යලිත් පටන් ගනියි කැරකෙන්නට

නැවතත් ඇරඹෙයි උප සංස්කෘති අනුගතවීම්
යලිත් වරක් වෘකයෝ ගොදුරු කර ගනියි උඹ වගේ තවත් හා පැටියෙක්
ඉන් පසු අපි යලිත් වරක් එක්වීලා ලියමු ශෝක ගීත

 

ලස්කිරිඤ රණශූර සමරකෝන් මුදලි

පෘතුගීසි සමයේ සිටි සිංහල රණශූරයෙකු වන දොන් ඩයස් අබේසුන්දර සමරකෝන්  මුදියන්සේ හෙවත් සමරකෝන් රාල (සමරකෝන් මුදලි)  පිලිබඳව තොරතුරු ඉතිහාසයේ අන්ධකාරයෙන් වැසී තිබෙනවා. ඔහු උපත ලබන්නේ කෝට්ට රාජධානියේ ප්‍රභූ පවුලක​.  ඔහු හක්මනෙහි අබේසුන්දරේ සමරකෝන් මුදලියන්සේ නම් ගොවිගම පවුලකට අයත් කෙනෙක්.  

සමරකෝන් මුදලි   පෘතුගීසීන් ගේ පාර්ශවය ගෙන සිංහල රාජ්‍යත්වයට එදිරිව සටන් කරපු කෙනෙක්. දක්‍ෂ සොල්දාදුවෙක්, බය නෑ. ඔහුට පෘතුගීසීන් පවා ගරු කලා.  පෘතුගීසීන් ගෙන් ඔහුට ඔහුට ඩයස් සහ ෆර්නැන්ඩස් යන පදවි නාම ලැබුණා. ඔහු පෘතුගීසි  පාක්‍ෂිකයෙක් වී ආගමත් වෙනස් කර ගන්නවා. සමරකෝන් රාලට මායාදුන්නේ රජ විසින් උසස් තනතුරක් පිරිනමන ලද නමුත් එය ප්‍රතික්‍ෂේප කර ඔහුගේ හිටපු රජු වූ දොන් ජුවාන් ධර්මපාල රජුගේ අණ පරිදි පෘතුගීසීන්ට පක්‍ෂපාතීව සිටියා. 

යුද්ධයේ දක්‍ෂ සමරකෝන් මුදලි නිසා සිංහල රජවරුන්ට පෘතුගීසින් පරාජය කිරීම අසීරුවක් වෙනවා. ඔහු වරක් අසවේදෝ ගේ ජීවිතය අණතුරට වැටුණු විට ඔහුව බේරා ගන්නවා. සමරකෝන් මුදලි ගේ යුද නිපුනතාවය නිසා අසවේදෝ  සමරකෝන් මුදලිව තම කරේ තබාගෙන නටනවා.  ඔහු කපිතාන් ධූරයට උසස්වීම් ලබනවා. වරක් උඩුනුවරට පහර දීමට විශාල හමුදාවක් සමඟ පැමිණි ඩොමින්ගෝ  කොරයා  නොහොත්  එදිරිල්ලේ බණ්ඩාර පරාජය කර  ඔහුව අල්ල ගන්නත් සමරකෝන් රාල උපකාර උනා.  

රාජසිංහයන්ට පෘතුගීසීන් පරාජය කරන්න අපහසු උන එක හේතුවක් සමරකෝන්  මුදලි වගේ රණශූරයන් පෘතුගීසීන් ගේ පාර්ශවය ගෙන සටන් කිරීම​. ගාල්ල බලකොටුව ඉදි කිරීමේදීත් සමරකෝන් මුදලි පෘතුගීසින්ට උපකාර කරනවා. ඔහුව  පෘතුගීසීන් විසින් ලංකාවේ ඉදිකරන ලද උඩුවර බලකොටුවේ කපිතාන් ලෙස පත් කරන ලැබුවා. 

වරක් සමරකෝන් රාල සහ වෙනත් ලස්කිරිඤ සිංහල මුදලි කෙනෙක් අතර ආරෝවක් තිබ්බා. මේ මුදලි සමරකෝන් රාල ගේ පියාගේ නිවසේ දොරේ අසූචි ගාලා තිබ්බා. සමරකෝන් රාල මේ අවමානය කරපු මුදලියාගේ ලේ වලින් දොර සෝදන බව කිව්වා. ඔහු ඒ වගේ ඇග්‍රෙසිව් චරිතයක්.  

අවසාන කාලයේදී ඔහු ගෝවට යනවා. ආසියාවේ නයිට්හවුඩ් ඔෆ් ද ඕඩර් ඔෆ් ද ක්‍රයිස්ට් සම්මානයෙන් පිදුම් ලැබූ පළමු පුද්ගලයා සමරකෝන් මුදලි.  ඔහුට පෘතුගීසි රජු ගෙන් විශ්‍රාම වැටුපකුත් හිමි වෙනවා. ​රාජසිංහයන් යටතේ  උඩුගංඇල්ලේ වික්‍රමසිංහ සේනාධිපති මුදලි, කොනප්පු බණ්ඩාරයන් ගේ පියා ඇතුලු  ප්‍රධාන  මුදලිවරු 40ක්  හිටියා. සිංහල රජවරු යටතේ සිටි මුදලිවරුන් බොහෝ දෙනෙක් හිස් ගැසුම් කෑවා. ඔවුන් ගේ සේවාවන් අවතක්සේරු උනා. එය අපේ සිංහල රජ වරුන් ගේ අඩුපාඩුවක්.   ඒ අතින් පෘතුගීසීන් ඔවුන්ට උපකාර කල සිංහල මුදලිවරුන්ව බලා ගත්තා. 

සමරකෝන් මුදලි වීරයෙක් ද ? ද්‍රෝහියෙක්ද කියන එකට වඩා මේ චරිතය පිලිබඳව ගවේශනය කල යුතුයි. 

චේ පපුවේ

 

 

කියුබානු විප්ලවය ජය ගැනීමෙන් පසුව චේ අති ධාවනකාරී චරිතයක් බවට පත් විය​. ඔහු ලෝක විප්ලවයක් සඳහා සෝවියට් දේශය විසින් සිදු කරන දායකත්වය මදි බව චෝදනා කලේය​. මේ කාලයේ නිකිතා කෘශෙෆ් ඇමරිකාව සමග සාමයක් අපේක්‍ෂා කල අතර චේ ගේ ඇමරිකානු විරෝධය කෘශෙෆ් ට හිසරදයක් විය​. ඇල්ජීරියාවේ පැවති සමුලුවකදී චේ සෝවියට් දේශය නිර්දය ලෙස විවේචනය කල අතර ඉන් සෝවියට් දේශය චේ සමග උරණ විය​. ඇල්ජීරියානු සමුලුවෙන් පසු චේ බොලිවියානු විප්ලවය සඳහා බොලිවියාවට රහසින් ඇතුලු විය​. චේ බොලිවියාවට පා තැබූ බව සී.අයි.ඒ සංවිධානයට තොරතුරු ලැබුනේය​. මේ තොරතුර කේජීබී සංවිධානය හරහා ලැබුනු බවටද මතයක් පවතියි. කෙසේ වෙතත් චේ සෝවියට් දේශයටද අනවශ්‍ය බරක් විය. චේ ගේ  බොලිවියානු විප්ලවය ආරම්භයේ සිටම  අසාර්ථක ව්‍යාපෘතියක් විය​. චේ බොලිවියාවේ භූ දේශපාලන තත්වය හරි හැටි අවබෝධ කර ගත්තේ නැත​. ඔහුට තිබුනේ ජවය සහ අධිෂ්ඨානය පමණි. ඔහු කුඩා කණ්ඩායමක් සමග බොලිවියානු හමුදාවන්ට කොටුවූ විට පැන යාමට මගක් නොවූ නිසා " මම චේ වෙමි " කියා අත් ඔසවා යටත් විය​. යටත් වූ පසු ඔහු තමාව මරා නොදමනු ඇතැයි සිතුවේය​. අවසානයේදී සීඅයිඒ නියෝජිතයා ඔහුට වොෂින්ටන් වලින් ලැබුනු නියෝගය හෙලි කරන ලදි . ඒ අවස්ථාවේදී චේ සුදුමැලි වූ බව පසු කාලයක සී.අයි.ඒ නියෝජිතයා ප්‍රකාශ කලේය​. ඔහු චේව ඇමතුවේ කමාන්ඩර් කියාය​. ඔහු සමග චායාරූපයකට පෙනී සිටීමටද චේ කැමැත්ත ප්‍රකාශ කලේය​. චේ මරණයෙන් පසු අර්ධ දෙවියෙකු බවට පත් විය​. එහෙත් චේට සමකාමීන් මරා දැමීම , නිරායුද මිනිසුන් මරා දැමීම පිලිබඳ චෝදනා තිබේ. ඔහු පුරාවෘත්තයක් වූයේ කෙසේද ? ඔහුගේ මුහුණ සහ ක්‍රිස්තුස් ගේ මුහුණ අතර සමානකමක් තිබේ. කියුබාවේදී මා හට හමුවූ කැස්ත්‍රෝ විරෝධීන් පවා චේට ඇළුම් කල බව මට තේරුම් ගියේය​. 

Che was petrified and startled when he and his team were cornered by the US-backed Bolivian forces. Following the attacks the team members died and they were about to shoot at him. Wounded Che shouted  "Do not shoot! I am Che Guevara and I am worth more to you alive than dead" Then they arrested him and produced him before the main CIA operative. The  CIA operative treated him nicely addressed Che as " Commander"  and reported Che's capture to the HQ.  After a while, an order came from the HQ. The decision was to terminate Che. When the  CIA operative implied the HQ decision to Che, he turned white. Then the  CIA operative wanted to take a pic with him and Che gave his consent.  After his photo was taken Che was shot by a Bolivian soldier.   He died with dignity. Che was a  controversial character and after his death, he was eulogized as a model revolutionary.  According to  Hunt ( 2008),  Che firmly believed that significant political and social change could not occur without armed struggle.  According to some historians, Che supervised the torture and execution of untold thousands of Cubans without trial. However, over the years  Che’s image has transcended as a revolutionary martyr and sometimes he has been depicted as Jesus. 

මීටර් සියය, මුදලිහාමි සහ අද කාලයේ ගුරුවරයා

මීටර් සියය යනු 1970 ගනන් වල සිංහල පොතක තිබූ කතාවකි. මේ කතාව ලියන ආශ්‍රිත කාලය 1960 දශකය විය යුතුය​. ඒ කාලයේ සමාජය සහ ගුරු භූමිකාව පිලිබඳ අදහසක් මෙම කෙටි කතාවෙන් අප වෙත ලැබෙයි. එකල ගුරුවරයා වගකීම් ගන්නා සදාචාරවත් සිසුවා ගේ උන්නතිය වෙනුවෙන් ක්‍රියා කරන්නෙකි. නමුත් අද කාලයේ බොහෝ ගුරුවරු සිසුවා ගේ අභිමානය , ආත්ම ශක්තිය හීන කර දමන ගුරු වදකයෝ පර පීඩකයෝ වෙති. අද කාලයේ මුදලිහාමි වැනි වයස 12 පමණ සිසුවෙක් තනිවම පිරිමි ගුරුවරයෙකු සමග ඈතකට යැවිය හැකිද ? සමහර ගුරුවරු ළමා අපයෝජකයෝය​. අද කාලයේ මුදලිහාමි මෙවැනි ගමනක් ගිය හොත් ඔහුට කෙබඳු ඉරණමක් අත්වේද කියා අප නොදනිමු. 

මුදලිහාමි , හෙට හවස ගෙදර වැඩක් මුකුත් තියෙනවාද ? '

' වැඩක් නං නෑ මහත්තයා '
' හෙට හවස මාත් එක්ක කැකිරාවට යන්න ලෑස්ති වෙලා එන්න පුළුවන් ද ? '
' පුළුවන් මහත්තයා '
' එහෙනම් ඉස්කෝලේ ඇරිලා මාත් එක්ක කැකිරාවට යනවයි කියලා ගෙදර අයට කියලා එන්න ඕනෑ '
' හොඳයි මහත්තයා '
' දැන් අනිද්දා නේ කොළොඹ යන්නේ . එහෙ ගිහිං දුවනකොට මෙහෙදි වාගේ සරම පිටපට ගහගෙන දුවන්න බෑ . මුදලිහාමිට මගේ ගණනේ කලිසමක් මස්සලා දෙනවා . හෙට ගිහින් මිම්ම දීලා එමු '
' හොඳමයි මහත්තයා '
' දැන් එහෙනම් ගෙදර යන්න '

මගේ ඉහේ මල් ගොන්නක්ම පිපුණා වාගේ මට දැනුණා. අළුත් මහත්තයා ආවට පස්සේ ඉස්කෝලේ කලින් තිබුණු පාළු ගතිය දැන් නෑ . ළමයිනුත් වෙන දාට වැඩියෙ ආසාවෙන් ඉස්කෝලේ එනවා . පසු ගිය වාරේ අපේ ඉස්කෝලේ උත්සවයක් තිබුණ. ඒකට මුල් වෙලා වැඩ කෙරුවෙත් අලුත් මහත්තයා . ඒකෙන් දහතුනෙන් පහළ මීටර සියය දිවීමේ තරඟෙන් පළමු වැනියා වුණේ මමයි . ඒ පාර අළුත් මහත්තයා මා කැකිරාවටත් එක්ක ගියා . එහෙදිත් මං පළමු වැනියා වුණා . ඊට පස්සේ අනුරාධපුරේටත් එක්ක ගියා . එහෙදිත් මං පළමු වැනියා වුණා . එදා තමයි මං ඉස්සරවෙලාම අනුරාධපුරේ ගියේ . මගේ අම්මේ අනුරාධපුරේ කඩ සාප්පු තියෙන තරම් ! ඒ වාගේ මයි ඒවායේ තියෙන දේවල් . අපේ ගමේ විදානෙගෙ කඩෙත් කඩයක්ද කියලා මට හිතුනා . කොළඹ ඊටත් වඩා ලොකු සාප්පු ඇති .සාප්පු විතරයැ ? කොළඹ මූදත් තියෙනවාලු . මූද අපේ වැව වාගේ නෙවෙයි . කලා වැවටත් වඩා හුඟක් ලොකු ඇති . ඒකේ නැවු යනවාලු . කොළඹ වරායකුත් තියෙනවාලු . මට ඒ ඔක්කොම බලන්න පුළුවන් වෙයි .
මං එදා ඉස්කෝලේ ඉඳලා ගෙදර ආවේ කොහොමද කියලා මට ම මතක නෑ . වෙනදා පාරේ තියෙන වක්කඩවල් , ඒ දඬු , වැට කඩුලු එදා තිබුණාද කියලා වත් මට මතක නෑ .

' අම්මේ හෙට අළුත් මහත්තයාත් එක්ක මං කැකිරා යනවා '
' ඒ මොකටද '
' මට ඉන් අනිද්දා කොළඹ යනකොට ඇඳ ගෙන යන්න කලිසමක් මස්සන්න , අළුත් මහත්තයා මස්සලා දෙන්නම් කිවුවා '
' හැබෑට ? ඉතින් උඹට එහෙදීත් දිනන්න පුළුවන් වෙයි ද ? කොළඹ රටේ ළමයි බොහොම හපන්නු ලු '
' මහත්තයා කිවුවා තරඟෙට යන්නේ දිනන්නම නෙවෙයි කියලා . මේ ඉස්කෝලෙන් ඒ තරඟෙට ඉදිරිපත් කරන්න ලැබුණු එකත් ලොකු දිනුමක් ලු .'
' හ්ම්, එහෙනම් ඔය සරමයි බැනියමයි ගලෝලා දියං හෝදලා දාන්න . යනකොට කිළුටු ඇඳගෙන ගිහැකැ ? අන්න කුස්සියේ මයියොක්කා තම්බපුවා ඇති . මඩක්කුවේ ලුණුමිරිස් ඇති . අප්පොච්චිටත් ලුණු මිරිස් ටිකක් ඉතුරු කරලා කාපං '
මං අමුඩේ ගහගෙන සරමයි බැනියමයි ගලෝලා අම්මට දුන්නා , අම්මා ඒවත් අරං වැවට ගියා , මං කුස්සියට වැදුණා .

අළුත් මහත්තයා මට කලිසමක් විතරක් නෙවෙයි ලස්සන කමිසෙකුත් අරං දුන්නා , මං ගෙදරදි තුන් හතර සැරයක්ම ඒවා ඇඳලා බැලුවා . මහත්තයයි මායි ඉස්ටේසමට ඇරලලා අපේ අප්පොච්චි යන්න ලැහැස්ති වෙලා මගේ ඔළුව අත ගාලා ' පුතා අයියනායක දෙයියංගේ පිහිටෙං ගිහිං වරෙං ' කියලා කිවුවා . එළිය වැටෙන්න කලින් කිරි ටික දෝගන්න තියෙන හින්දා මිසක් නැත්තං අපි කෝච්චියට ගොඩ වෙන කල්ම අප්පොච්චිත් ඉස්ටේසමේ ඉඳියි .

අද කෝච්චිය වෙන දාට වඩා පරක්කුයි වාගේ . වෙන දා නං කුකුළා දෙසැරේ අඬලනකොඅට කෝච්චිය හූ තියාගෙන එනවා අපේ ගෙදරට ඇහෙනවා . එතකොට තමයි මං නැඟිටින්නේ . අද නං කෝච්චිය හුඟක් පරක්කුයි . කොඩි අත බාන මිනිහාට මතක නැති වෙලා වත් ද ? කොඩි අත පාතට බානකල් කෝච්චිය එනවා යැ . අළුත් මහත්තයා ඉස්ටේසමේ මහත්තයා එක්ක කතා කර ඉන්නේ කෝච්චිය ගැන වෙන්න ඇති . චිඃ , මේ කෝච්චිය අද එන්නේ නැතුවා වත් ද ? පහුගිය සුමානේ දවසක් ඉහළගම හරියේ දී කෝච්චිය පීලි පැන්නා ලු . අදත් එහෙම එකක් වෙලා වත් ද ? එහෙම වුනොත් අපිට කොළඹ යන්න බැරි වෙයි . එතකොට තරඟ දිවිල්ලත් ඉවරයි . කොළඹ බැලිල්ලත් ඉවරයි . චිඃ ! අපරාදේ . නෑ නෑ , කෝච්චිය ආවේ නැතත් මහත්තයා කොහොම හරි මා කොළඹ එක්කන් යයි . ඒ මහත්තයට ඕනෑ එකක් කරන්න පුළුවන් . හරි උගතා . සල්ලිත් තියෙනවා . අපේ ඉස්කෝලේ තියා මේ කෝරළේ වත් නැතුව ඇති එච්චර හොඳ මහත්තයෙක් .

' මුදලිහාමි නින්ද ගිහින් ද ? දැන් කෝච්චිය ළඟයි , කෝ අර පාර්සලේ . ඒක අමතක කරන්න එපා '
මං කල්පනා කර කර උන්නේ මගේ ඇඳුම් පොදියත් තුරුල් කරගෙන මයි . මහත්තයට ඒක පේන්නේ නැතුව ඇති . මට නින්ද ගිහිං කියලා මහත්තයට හිතුණට මොකද මට ගෙදරදීවත් හොඳට නින්ද ගියේ නෑ . නින්ද යාගෙන එන කොටම කොළඹ කෝච්චිය එනවා වාගේ ඇහෙනවා . මං ගැස්සිලා ඇහැරෙනවා . අර පෙනෙන්නේ කෝච්චියේ එළිය , ගස් අස්සෙන් එහාට මෙහාට හැරෙනවා . රෑට පොල්ගස්වල ඇට්ටි කන්න වඳුරෝ ඇවිත්ද කියලා විදානේ මාමා බැටරිය අල්ලනවා වාගේ . කෝච්චියේ හුඟක් හිටියොත් මට ගොඩ වෙන්න බැරි වෙයි වද්ද ? කොහොම හරි ඇතුළට රිංගා ගත්තොත් ඉඳගන්න නං නැති වුණත් කමක් නෑ . ඒක වැඩියෙන් හොඳයි . මට ජනේලයක් අයිනේ සිට ගෙන වට පිට බල බලා යන්න පුළුවන් . දැන් කළුවර වුණාට තව ටික වෙලාවකින් ඉර පායයි නේ .
මේ කෝච්චිය මෙතන නවත්තන එකක් නෙවෙයි වත් ද ? එනවා තද වැඩියි . නෑ නෑ , ඔය ටික ටික සැර බාල වෙන්නේ .

' මුදලිහාමි , හ්ම් '
අළුත් මහත්තයා මගේ අතින් අල්ලා ගෙන කෝච්චි පෙට්ටිවලට එබිකම් කර කර යන්නේ ඒවා ඉඩ නැති හින්දා වෙන්න ඇති . එක පෙට්ටියකවත් ඉඩ නැතුව ගියොත් ?
' හා නඟින්න මුදලිහාමි , ඉක්මනට නඟින්න '

කෝච්චි පෙට්ටියේ සෙනඟ හත් අට දෙනෙකුට වැඩිය නෑ . ඒ ගොල්ලොත් බංකුවල දිගෑදිලා . ඒත් අපිට ඉඳගන්න ඕනෑ තරම් ඉඩ තියෙනවා . කොළඹ ගිහින් ආපුහාම අපේ මහත්තයාට කිරි මුට්ටියක් මුදෝලා ගිහින් දෙන්න ඕනෑ . මේ සැරේ ගොයම් පාගපුහාම අළුත් බත් කන්න හාල් ටිකකුත් ගෙනිහිං දෙනවා . අවුරුදු නිවාඩුවට ගමට යනකොට වේළාපු මුව මස් ටිකකුයි මී පැණි බෝතලේකුයි හොයලා දෙන්නත් පුළුවන් වුණොත් ? චඃ , මට හිතෙන දේවල් කියන්න අම්මා හරි මල්ලි හරි නෑ නේ . ගිහිං ඇවිත් වත් කියන්නංකෝ .

කෝච්චියෙදියි මං ඇඳුම් මාරු කළේ . අපි කොළබට එනකොට උදේ අටට විතර ඇති . ඉස්ටේසමේ පෙරහැර වාගේ සෙනඟ . අපේ අපුච්චේ ; රේල් පාරවල් කීයක් තියෙනවාද ? හැම පාරකම කෝච්චි . අපි රේල් පාරවල්වලට උඩින් තරප්පුවක නැගලා ගිහින් ආයෙත් බැහැලා ඉස්ටෙසමෙන් එළියට ගියා . කිරි අපුච්චේ ! සෙනඟ ඉන්නේ මෙහේ නේ . සෙනඟ විතර යැ , කාර් , බස් , ලොරි රේස් යනවා වාගේ . අප්පේ ! මේවා කොහේ ඉඳලා ඇවිත් ද? තට්ටු පිට තට්ටු ගෙවල් . කඩ සාප්පු කෙළවරක් නෑ . අපේ ගමේ කවුරුවත් මේවා දැකලා නෑ . ඒ ඇත්තෝ කොළඹ විස්තර අහන්න අපේ ගෙදරට එයි . මං ඔක්කොම කියලා දෙනවා .

අපි තේ බොන්න හෝටලේකට ගිහිං වාඩි වුණා . ඒකේ එළිය පොලු වහලේ හයි කරලා ; බලන්න පුදුමයි . අපි ඉඳගත්ත මේසේ එක එල්ලේම වහලේ එල්ලල්ලා තිබුණු රූංපෙත්ත හරි තදෙන් කැරකෙනවා . ඒ වගේ රූංපෙති තුන හතරක්ම තියෙන්නේ මොකද ? රූංපෙති කැරකෙනකොට හුළං හෝ ගාලා ඇවිත් ඇඟේ වදිනවා .

අපි තේ බීලා බස් එකකින් තරඟ පොළට ගියා . ඒක හරි විසාල පිට්ටනියක් . අළුත් මහත්තයා මට ඉන්න තැනක් පෙන්නලා කොහේ දෝ ගියා . මං මෙතනින් හෙල්ලෙන්නේ නැතුව ඉන්න ඕනෑ . අප්පේ ; එන ළමයි කන්දරාව ! සුදුපාට සපත්තු මේස් දාලා සුදුපාට ඇඳුම් ඇඳලා , බලන්න ලස්සනයි . මේ ඔක්කොම කොළඹ වෙන්න ඇති . කොළඹ ළමයි හරි හපන්නු ලු . ඒ ළැමයි ළඟ ඉන්නේ ඒ ඇත්තන්ගේ ඉස්කෝලේ - නෑ නෑ , මේ තියෙන්නේ කොලීජි නේ - ඒ කොලීජිවල මහත්තුරු,නෝනලා වෙන්න ඇති . එහෙනං ඒ ළමයි අච්චර තදෙන් හිනා වෙවී කෑ ගහන්නේ ? අපේ ඉස්කෝලේ ළමයි නං මහත්තුරු ළඟදී ඔහොම කෑ ගහන්නේ නෑ .

ආ , අන්න තරඟය පටන් අරගෙන නේද ? ඉඳා ! ඔක්කොම දුවන්නේ සපත්තු දාගෙන .මට සපත්තු නැති හින්දා දුවන්න දෙන එකක් නැද්ද ? අපේ මහත්තයා ඒක අහන්න ගියා වත්ද ? සපත්තු නැතුව දුවන්න දෙන්න බෑ කියයිද ?

' මුදලිහාමි , ඔය දුවන්නේ දහසයෙන් පහල මීටර සීය. ඊ ළඟට තමයි දහ තුනෙන් පහළ මීටර සීය . ඒකට තමයි මුදලිහාමි ඉන්නේ . දැන් නොම්මරේ කියනකොට මුදලිහාමි අර තරඟ පටන් ගන්න තැනට යන්න ඕනෑ . මුදලිහාමි බය වෙන්න එපා , දිනන්න පුළුවනි '

අපේ මහත්තයා මගේ කමිසය ගලවලා ඊට යටින් තිබුණු බැනියමේ දෙපැත්තේ විසි හතේ නොම්මරය ගහපු කොළ තියලා කටු ගහන ගමන් කිවුවා .ඉස්සරහ නොම්මර කොළේ තව ඇබිත්තක් පළල් වුණා නම් මගේ බැනියමේ ඉස්සරහ තියෙන කජු පුහුළං කහට පැල්ලම වැහිලා යයි . දැන් ඒකෙන් ටිකක් පේනවා . ඒක දැකලා කොළඹ ළමයි ඔච්චං කරයි ද ?

' අන්න නොම්මර කියවනවා . මුදලිහාමි යන්න . හොඳ පුතා වගේ කප් එක ගහන්න . '
මහත්තයා එහෙම කියනකොටම , මං තරඟ පටන් ගන්න තැනට යන්න පිටත් වුණා . මං කොහොම ගියොත් ද හොඳ ? හැල්මේ දුවගෙන යනවාද , ඉක්මනට අඩිය තියලා අඩි ගමනෙන් යනවාද ? අර ලමයා නම් දුවගෙන එනවා . මාත් එහෙම යනවා . මං යන හැටියෙන් හැටියෙන් කාටත් හිතෙයි මං ගොඩේ කොල්ලෙක් කියලා . මම හැල්මේ දුවන්න ඕනෑ . ආ , අර දුවන්න ආපු ළමයි මොනවා කරනවාද ? දුවනවා ; දුවනවා ; එත් එතනමයි . හපන්නු දුවන්න ලෑස්ති වෙන්නේ එහෙම වෙන්නෑ . ඔක්කොම සපත්තු කාරයෝ . පෙළක් ළමයින්ගේ සපත්තුවල උල් හයි කරලා . මං ඉස්සර වෙලා දුවනකොට ඒ ගොල්ලො කකුල පෑගුවොත් පතුරු යයි . මට බැරි වෙයිද මේ ළමයි එක්කලා දුවලා දිනන්න ? මේ ඇත්තෝ කොළඹ කොලීජි වල ළමයි . ඔක්කොම මට වැඩිය ලොකුයි . ඒ ඇත්තන්ට කොලීජියේදී දුවන්නත් උගන්නනවාලු . දුවන්න ඉගෙන ගන්න තියෙන්නේ මොනවාද ? එදා මං ටිකිරි අයියගේ රබ්බඩ නාම්බා පස්සෙන් අඹලා ගිහින් ඉස්සරහ රැක්කේ ඉගෙන ගෙනයැ . මං හරක් කී දෙනෙක් ගේ පස්සෙන් අඹලා අල්ලලා තියෙනවාද ? ඒත් මේ වාගේ හොඳට සුද්ද කරපු පිට්ටනි වල යැ . කටු ගාල අස්සෙන් , ගල් මුල් උඩින් , වැටවල් උඩින් පැන පැන නේ හරක් පස්සේ අඹන්නේ . නෑ මට දිනන්න පුළුවනි . මං දිනුවොත් අපේ අප්පොච්චිලා අම්මලා මල්ලිලා හෙම හරියට සතුටු වෙයි . ආ ! මේ මං ගාවම ළමයෙක් උල් හයි කරපු සපත්තු දාලයි ඉන්නේ . එයා මගේ කකුල පාගයි ද ?

' කමෝන් සරෝජ් '
' කමෝන් ප්රියාන් '
' කමෝන් ජනක් '

ඔය නම් කිය කියා හතර පැත්තෙන්ම කෑ ගහන්නේ මාත් එක්ක තරඟෙට දුවන්න ඉන්න ළමයින්ට වෙන්න ඇති . කවුද ඉතින් කමෝන් මුදලිහාමි කියන්න ඉන්නේ ? එදා ඉස්කෝලෙදී නං කමෝන් මුදලිහාමි කියලා අපේ නිවාසේ ළමයි කෑ ගැහුවා . එතකොට මගේ හිතට ලොකු හයියක් ආවා .
' දැන් මේ ළමයි පෙළට ඉන්න . මම සැරසේන් , එල්ල වේන් කියලා වෙඩිල්ල පත්තු කරනකොටම දුවන්න පටන් ගන්න ඕනෑ .
තමන්ට අයිති ලේන් එකේම , ඒ කිවුවේ ඔය දැන් ඉන්න ඉරි අතරෙම දුවන්න ඕනෑ . තේරුණාද ? හොඳයි දැන් සූදානම් වෙන්න .
සැරසේන් !
එල්ල වේන් !
ඩෝං !

ආ , උල් සපත්තුකාරයා මට ඉස්සර උනා නේද ? ඒත් එයාට ටිකිරි අයියාගේ රබ්බඩ නාම්බා විතර හයියෙන් දුවන්න පුළුවන්ද ? මේකේ දුවන එක මහ කජ්ජක් ද ? ඔය ළං වෙන්නේ , තව ටිකයි , තව ටිකයි . ඔය දැන් හොඳටම කිට්ටු වුණේ . මට දිනන්න පුළුවනි . දැන් හරි , දැන් කරට කර මගේ කකුල් පණ නැතිව යන්න එනවාද ? මළත් කමක් නෑ , තව තදෙන් දුවන්න ඕනෑ . දැන් හරි . උල් සපත්තුකාරයා පහු වුණා . මිනිහට මගේ කකුල පෑගෙයි ද ? කකුල් කැඩිලා ගියත් කමක් නෑ , තව හයියෙන් දුවන්න ඕනෑ . දැන් නං උගුර කට හොඳටම වේලිලා . ආ , සපත්තු සද්දේ ළඟම ඇහෙනවා . ආපසු බලන්න හොඳ නෑ . දැන් පටිය ළඟයි . කොනොම හරි ඒක බිඳගෙනම යනවා . පටිය කඩාගෙන ගියාට පස්සේ මැරිලා වැටුනත් කමක් නෑ . හ්ම් , හරි මං දිනුම් .

මේ මොකද ? මගේ අතින් අල්ලාගෙන කොහෙද මේ එක්ක යන්නේ ? උල් සපත්තුකාරයත් කවුදෝ එක්කර ගෙන එනවා .
' නඟින්න උඩම තට්ටුවට '
මගේ අතින් අල්ලාගෙන ගිය මහත්තයා පඩිපෙළක් වගේ එකකට මට නඟින්න කිවුවා . මං නැංගා .
' මෙන්න තවත් තරඟ ප්රතිඵලයක් '

' දහ තුනෙන් පහළ මීටර සියය දිවීමේ තරඟය . පළමුවැනි ස්ථානය අංක විසි හත , කැකිරාව මණ්ඩලයේ දොඹෑව පාසලේ කළුබණ්ඩාගේ මුදලිහාමි '
යකඩ කටින් එහෙම කියනවා මට හීනෙන් වාගේ ඇහුණා . එතකොටම සෙනඟ කෑ ගහන්න අප්පුඩි ගහන්න පටන් ගත්තා . හරියට බට කැලේ ගිනි ගත්තා වගේ . තව මොනවාදෝ යකඩ කටින් කිවුවා . සෙනඟ අප්පුඩි ගහන සද්දේ හින්දා ඒවා මට ඇහුණේ නෑ .

මගේ දකුණු අත පැත්තේ පහළින් තට්ටුවේ හිටියේ උල් සපත්තුකාරයා . මං බිමට බැහැපු හැටියේම උල් සපත්තුකාරයා මං ළඟට ඇවිත් , ' ඔයා හරි හපනා , මං ඔයාට සුබ පතනවා ' කියලා මට අතට අත දුන්නා . අනික් පැත්තේ හිටපු ළමයත් එහෙම කළා . ඒ ඇත්තෝ හොඳ ළමයි .
' මුදලිහාමි දිනන බව මම සහතිකෙන්ම දන්නවා , හොඳ කොල්ලා '
අළුත් මහත්තයා මගෙ කිහිලි දෙකෙන් උස්සලා මාව බිමින් තියලා මගේ ඔළුව අත ගෑවා . එතකොට මහත්තයාගේ ඇස්වල කඳුළු පිරුණා . සතුටේ බැරුව මගේ ඇස් දෙකෙත් කඳුළු පිරුණා ...